ឆ្នាំ២០១១៖ ពិភពលោករងរញ្ជួយដោយបដិវត្តន៍អារ៉ាប់ និងវិបត្តិប្រាក់បំណុលអឺរ៉ុប
ឆ្នាំ២០១០កន្លងទៅបានកត់សំគាល់ដោយគ្រោះទឹកជំនន់នៅប៉ាគីស្ថាន និងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅប្រទេសហៃទី ដែលសម្លាប់មនុស្សជាងពីរសែននាក់។ ឆ្នាំ២០១១វិញ កត់សំគាល់ដោយគ្រោះធម្មជាតិ គ្រោះនុយក្លេអ៊ែរ នៅប្រទេសជប៉ុន សម្លាប់មនុស្ស បដិវត្តន៍នៅប្រទេសអារ៉ាប់ និងវិបត្តិប្រាក់បំណុលដែលកំពុងរួបរឹតប្រទេសនៅអឺរ៉ុប។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖ កែប្រែថ្ងៃទី៖
ស្តាប់ - ០៨:៣១
បដិវត្តន៍អារ៉ាប់
ឆ្នាំ ២០១១ បើកទំព័ររបស់ខ្លួនជាមួយការងើបបះបោររបស់ប្រជាជននៅប្រទេសអារ៉ាប់។ ហេតុការណ៍មិនព្រាងទុកដែលបានធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំរបស់ប្រទេសផ្តាច់ការមួយចំនួនត្រូវខ្ទាតចេញពីអំណាច។ បដិវត្តន៍ប្រជាជននៅប្រទេសទុយនីស៊ី អេហ្ស៊ីប លីប៊ី និងយេម៉ែនបានធ្វើឲ្យភូមិសាស្រ្តនយោបាយរបស់ប្រទេសលោកខាងលិច នៅតំបន់ដើមបូព៌ាដូរក្រឡាប់ចាក់។
បដិវត្តន៍ប្រជាជនអារ៉ាប់ ចាប់ផ្តើមផ្ទុះចេញពីប្រទេសទុយនីស៊ី ជាទីដែលយុវជនលក់បន្លែម្នាក់ដុតសម្លាប់ខ្លួន ដោយសារតែរងគ្រោះដោយអំពើអយុត្តិធម៌ពីអាជ្ញាធរ។ ហេតុការណ៍នេះបានជំរុញឲ្យប្រជាជនទុយនីស៊ី ប្រើប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គម Facebook ប្រមូលគ្នា ចុះដើរតាមថ្នល់ ដើម្បីតវ៉ាប្រឆាំងអំពើអយុត្តិធម៌ និងពុករលួយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ការប្រមូលផ្តុំភ្លូកទឹក ភ្លូកដី របស់ប្រជាជន ប្រមាណតែមួយខែ បានធ្វើឲ្យប្រធានាធិបតីបិន អាលី ដែលកាន់អំណាចតែម្នាក់ឯង ក្នុងរយៈពេល ២៣ឆ្នាំ រត់ភៀសខ្លួន ទៅប្រទេសអារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត។ គាត់ត្រូវតុលាការកាត់ទោសកំបាំងមុខឲ្យជាប់គុក ៦៦ឆ្នាំ។
ជ័យជំនះរបស់ប្រជាជនទុយនីស៊ី បានធ្វើឲ្យប្រជាជនជិតខាងផ្សេងទៀត មានទឹកចិត្តចេញធ្វើបាតុកម្មតាមផ្លូវប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។ នៅអេហ្ស៊ីប សេចក្តីកា្លហាន និងតស៊ូរបស់ប្រជាជនប្រឈមនឹងការបង្រ្កាបរបស់ទាហាន បានយកឈ្នះលើរដ្ឋាភិបាល។ មេដឹកនាំផ្តាច់ការលោកមូបារ៉ាក់បានចុះចេញពីអំណាច ហើយបច្ចុប្បន្ន លោកកំពុងត្រូវតុលាការបើកសវនាការកាត់ទោសពីបទបញ្ជាឲ្យសម្លាប់ក្រុមបាតុករ និងប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយ។ នៅប៉ារ៉ែន ម៉ារ៉ុក អាល់ហ្សេរី បាតុកម្មប្រឆាំងថ្នាក់ដឹកនាំចាប់ផ្តើមកើតមាន ប៉ុន្តែ ត្រូវបញ្ចប់ទៅវិញ ដោយរដ្ឋាភិបាលសុខចិត្តធ្វើកំណែទម្រង់បន្តិចបន្តួច។
នៅលីប៊ីវិញ ការបង្រ្កាបខ្លាំងរបស់របបផ្តាច់ការកាដាហ្វីបានធ្វើឲ្យមានចលនាបះបោរប្រឆាំង។ ជំនួយអន្តរាគមន៍របស់អង្គការអូតង់ដែលវាយប្រហារបំផ្លាញទីតាំងយោធារបស់កាដាហ្វីបានធ្វើឲ្យក្រុមបះបោរវាយបកបានទីក្រុង និងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលកាដាហ្វី ដែលកាន់អំណាចលីប៊ី ជាង ៤០ឆ្នាំតែម្នាក់ឯង។ មេផ្តាច់ការកាដាហ្វីមានវាសនាអាក្រក់ ដោយកាលពីខែតុលាកន្លងទៅ ត្រូវគាត់ត្រូវក្រុមបះបោរបាញ់សម្លាប់ ដូចខ្មោចឆ្កែ។
បដិវត្តន៍អារ៉ាប់បានរាលដាលចូលទៅប្រទេសស៊ីរី និងយេម៉ែន ដែលរហូតមកដល់ពេលនេះ ប្រជាជនដែលតវ៉ាទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើកំណែទម្រង់នយោបាយ នៅតែត្រូវទទួលរងការបង្រ្កាប។ យោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រជាជនជាង ៥ពាន់នាក់បានស្លាប់ នៅក្នុងអំពើហិង្សាបង្កដោយទាហានរដ្ឋាភិបាលស៊ីរី លោកBachar Al assad។
អំពើហិង្សានៅតែមាន ស៊ីរី និងនៅយ៉េមែន។ ប្រធានាធិបតីមិនព្រមចុះចេញ តាមការតវ៉ារបស់ក្រុមប្រឆាំង។ ជាមួយគ្នានេះ គេបារម្ភពីការកើនឡើងឥទ្ធិពលអំណាចរបស់ពួកអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម ព្រោះថា បដិវត្តន៍អារ៉ាប់បានធ្វើឲ្យពួកអ៊ីស្លាមចូលកាន់អំណាចកាន់តែច្រើន។
អនាគតលុយអឺរ៉ូ
ពិភពលោកបច្ចុប្បន្នកំពុងរងរញ្ជួយដោយវិបត្តិប្រាក់បំណុលអឺរ៉ុប។ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនៅក្រិក បានឆ្លងឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ២០១០ មកដល់ឆ្នាំនេះ និងបានរីករាលដាលចូលដល់ប្រទេសអ៊ីតាលី អេស្ប៉ាញ។ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចបានជំរុញឲ្យមេដឹកនាំប្រទេសចុះចេញពីអំណាចបន្តបន្ទាប់គ្នាដោយចាប់ផ្តើមដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តីក្រិក បន្ទាប់មកលោកSilvio Berlusconi នាយករដ្ឋមន្រ្តីអ៊ីតាលី។
វិបត្តិប្រាក់បំណុល នៅកំពុងញាំញីប្រទេសនៅអឺរ៉ុប និងអាមេរិក។ នយោបាយរឹតត្បិតរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីកាត់បន្ថយប្រាក់បំណុលរដ្ឋ បានធ្វើឲ្យកំណើនសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ និងធ្វើឲ្យប្រជាជនបាត់បង់ការងារ។ ទីភ្នាក់ងារវាយតម្លៃហានិភ័យបំណុលចេះតែទម្លាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសនៅអឺរ៉ុប ធ្វើឲ្យអ្នកវិនិយោគបាត់បង់ទំនុកចិត្ត និងលែងចង់ដាក់ទុនវិនិយោគ នៅអឺរ៉ុបតទៅទៀត។
អនាគតលុយអឺរ៉ូ ដែលជារូបិយវត្ថុសំខាន់ទ្រទ្រង់សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសអឺរ៉ុប នៅតែមិនច្បាស់លាស់ នៅពេលលុយអឺរ៉ូកាន់តែធ្លាក់ចុះខ្លាំង នៅចុងឆ្នាំបើប្រៀបធៀបនឹងលុយដុល្លារ។ សេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ុប និងអាមេរិកជួបបញ្ហា កំពុងទាញសេដ្ឋកិច្ចឲ្យធ្លាក់ចុះ ព្រោះប្រទេសនៅអាស៊ីដូចជាចិន ពឹងផ្អែកលើការនាំចេញទំនិញទៅអាមេរិក និងអឺរ៉ុប។ គេបារម្ភថា នៅឆ្នាំ ២០១២ វិបត្តិប្រាក់បំណុលនឹងរាលដាលទៅជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល ដូចកាលឆ្នាំ ២០០៨ម្តងទៀត។
គ្រោះធម្មជាតិ និងគ្រោះថ្នាក់នុយក្លេអ៊ែរ
គ្រោះរញ្ជួយដី កាលពីខែមីនា នៅភាគខាងជើងជប៉ុនបានសម្លាប់មនុស្សជាង ២សែននាក់។ គ្រោះថ្នាក់រញ្ជួយដីដែលបង្កឲ្យរោងចក្រនុយក្លេអ៊ែរផ្ទុះឆេះបានធ្វើឲ្យប្រទេសជិតខាងជប៉ុនខ្លាចក្រែងមានការផ្ទុះនុយក្លេអ៊ែរ ដូចនៅTchernobyle។ ក្រោយគ្រោះថ្នាក់ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសផ្អាក និងកាត់បន្ថយចំនួនរោងចក្រអគ្គិសនី ដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ។ វិធានការស្រដៀងនេះ កើតមានដែរនៅអាល្លឺម៉ង់ ចំណែកចិនបានយល់ព្រមពិនិត្យឡើងវិញ កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន។
ឆ្នាំនេះ កិច្ចប្រជុំស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ បានបញ្ចប់ទៅដោយគ្មានផ្តល់លទ្ធផលអ្វី។ ប្រទេសកាណាដា បានដកខ្លួនចេញពីសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងក្យូតូ ព្រោះតែប្រទេសនេះមិនចង់សន្យាកាត់បន្ថយឧស្ម័នកាបូនិក ដែលទើបកំណត់ឡើងនៅក្នុងសន្ធិសញ្ញា។ ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុក៏អាចជាដើមហេតុបង្កឲ្យមានគ្រោះធម្មជាតិ នៅហ្វីលីពីន និងនៅប្រទេសថៃ។ ទឹកជំនន់ ទឹកភ្លៀងខ្លាំងបានសម្លាប់មនុស្សជាង ៧០០នាក់ នៅក្នុងប្រទេសថៃ និងជាង ១២០០នាក់ នៅហ្វីលីពីន។
មរណភាពរបស់មេភេរវជន និងមេផ្តាច់ការ
ខែ ឧសភាឆ្នាំ២០១១ អាមេរិកបានអបអរជ័យជំនះរបស់ខ្លួន បន្ទាប់ពីទាហានពិសេសអាមេរិកាំងបានចូលបាញ់សម្លាប់អូសាម៉ា បិនឡាដិន មេបណ្តាញភេរវកម្មអាល់កៃដា នៅក្នុងប្រទេសប៉ាគីស្ថាន។ ប៉ុន្តែ ប្រតិបត្តិការរបស់អាមេរិកក្នុងទឹកដីប៉ាគីស្ថាន ដោយមិនប្រាប់ដំណឹងមុនដល់ម្ចាស់ផ្ទះ បានធ្វើឲ្យទំនាក់ទំនងវ៉ាស៊ីនតោន និងអ៊ីស្លាម៉ាបាតតានតឹង រហូតដល់ប៉ាគីស្ថានគំរាមលែងចង់សហការជាមួយអាមេរិក ក្នុងបេសកកម្មប្រឆាំងពួកភេរវជន។
នៅកូរ៉េខាងជើង ប្រជាជនយំសោកស្តាយ និងធ្វើបុណ្យសពដ៏ឳឡារិកជូនអគ្គមគ្គទេសក៍ គីម ជុងអ៊ីលរបស់ពួកគេ ដែលបានទទួលមរណភាព កាលពីពីរសប្តាហ៍មុន។ កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ គីម ជុងអ៊ុន កូនប្រុសលោកគីម ជុងអ៊ីល ទើបត្រូវបានគណបក្សប្រកាសតែងតាំង ឲ្យធ្វើជាអគ្គមគ្គទេសក៍កូរ៉េខាងជើងបន្តពីឪពុក។ ស្នងតំណែងពីឪពុក គឺបន្តនយោបាយយោធា និងនុយក្លេអ៊ែររបស់ឪពុក។ លោកគីម ជុងអ៊ីល រហូតមកត្រូវអាមេរិក ជប៉ុន និងកូរ៉េខាងត្បូងចោទថា ជាមេដឹកនាំផ្តាច់ការ ប្រើកម្មវិធីអាវុធនុយក្លេអ៊ែរគំរាមពិភពលោក។
បច្ចេកវិទ្យា
នៅខែតុលា ឆ្នាំ ២០១១ លោកSteve Jobs ស្ថាបនិករបស់ក្រុមហ៊ុនApple បានស្លាប់ដោយរោគមហារីក។ ពិភពលោកដែលមានតាំងពីប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកបារ៉ាក់អូបាម៉ាបានចូលរួមសោកស្តាយមរណភាពរបស់លោក Steve Jobs ដែលគេចាត់ទុកជាបុគ្គលម្នាក់ប្រកបទៅដោយចក្ខុនិមិត្ត ជ្រៅជ្រះ និងពូកែខាងបង្កើតបច្ចេកវិជ្ជាឈានមុខ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ