ឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មលើបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥១
សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម ល្កឹកណា វាផ្ទុះឡើងហើយ វាទំនងជាមិនអាចបញ្ឈប់វិញដោយងាយស្រួលនោះទេ។ បទពិសោធន៍នៃប្រវត្តិសាស្រ្ដមនុស្សជាតិបានបង្ហាញថា ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាក្នុងសង្គ្រាមនេះ ជាពិសេសពីសំណាក់មហាអំណាចកំពូល ដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ទោះជាដោយវិធានការអ្វី វាអាចនឹងធ្វើឱ្យសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកធ្លាក់ចុះ។ ផលអវិជ្ជមានអាចមានច្រើនរូបភាព និងមានភាពស្មុគស្មាញខ្លាំង តែទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់បណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ផលអវិជ្ជមានខ្លះទំនងជានឹងកើតឡើង ដូចករណីប្រទេសវៀតណាមដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសដែលមានឱនភាពជញ្ជឹងពាណិជ្ជកម្ម និងអតិផរណាខ្ពស់ស្រាប់ តួយ៉ាង ហ្វីលីពីន និងឥណ្ឌូនេស៊ី។ សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ផលប៉ះពាល់ទំនងជាមានទំហំតូចជាង។
នៅពេលដែលទំនាក់ទំនងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងទីក្រុងប៉េកាំង ចេះតែបន្តកើនកំដៅពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ ជាពិសេសក្នុងបញ្ហាសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្ម ទាំងសាធារណៈជន និងអ្នកវិភាគពីតំបន់អាស៊ី ចាប់ផ្តើមចោទជាសំនួររួមគ្នាថា៖ តើសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនអាចជះឥទ្ធិពលអ្វីខ្លះដល់បណ្តាប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ាន?
តាំងតែពីដើមមីនា បន្ទាប់ពី លោកដូណាល់ ត្រាំ បានប្រកាសដាក់ចេញនូវនយោបាយការពារនិយម សេតវិមានបានដំឡើងពន្ធ២៥ភាគរយ លើការនាំចូលប្រចាំឆ្នាំពីប្រទេសចិន ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៣៤ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក និងគ្រោងដាក់ពន្ធបន្ថែមទៀតក្នុងទឹកប្រាក់ប្រមាណ ១៦ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកនៅថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ខាងមុខ។ ប្រទេសចិនក្រោយមកក៏បានឆ្លើយតបវាយបកជាបន្តបន្ទាប់។ ប្រសិនបើ សង្គ្រាមពាណិជ្ជនេះមានទំហំតែប៉ុណ្ណឹង នោះប្រទេសអាស៊ានមិនចាំបាច់ត្រូវព្រួយបារម្ភខ្លាំងទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការប្រឈមមុខដាក់គ្នាទំនងជាមិនបញ្ឈប់ត្រឹមនេះទេ។ រដ្ឋាបាលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន កំពុងពិចារណាដាក់ពន្ធ ក្នុងអត្រារវាង ១០ ទៅ ២៥ភាគរយ លើការនាំចូលផ្សេងទៀត ហើយលោកត្រាំ ទៀតសោត ក៏បានគម្រាមដាក់ពន្ធលើការនាំចូលទាំងអស់ពីប្រទេសចិនក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៥០០ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ លោកត្រាំក៏បានបង្កភាពតានតឹងខ្លាំងណាស់ដែរជាមួយនឹងសហភាពអឺរ៉ុប និងសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀត។
យោងតាមមេរៀនទាញចេញពីប្រវត្តិសាស្រ្ដពិភពលោក សង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មនៅពេលដែលវាលេចចេញជារូបរាងហើយ វាកម្រនឹងរលាយបាត់ទៅវិញដោយងាយស្រួលនោះទេ។ ប្រទេសដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោល នឹងព្យាយាមដាក់ចេញនូវវិធានការឆ្លើយតប ដើម្បីទប់ស្កាត់ការខាតបង់ ឬដើម្បីវាយបកទៅនឹងប្រទេសដែលបង្កហេតុ។ ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន ដោយសារសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសចិន ជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចកំពូលលើពិភពលោក ប្រាកដណាស់ ស្ទើរគ្រប់សកម្មភាពរបស់ប្រទេសទាំងពីរនេះនឹងជះឥទ្ធិពលដល់ត្រើយម្ខាងទៀតនៃពិភពលោក ដូច្នេះប្រទេសអាស៊ានក៏មិនលើកលែងដែរ។ ផលអវិជ្ជមានអាចមានច្រើនរូបភាព និងមានភាពស្មុគស្មាញខ្លាំង ជាពិសេសនៅពេលដែលទំហំនៃបញ្ហាចេះតែបន្ដធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពធ្ងន់ធ្ងរ។យ៉ាងណាមិញ សម្រាប់ពេលបច្ចុប្បន្ន អ្វីដែលគេអាចប្រមើលឃើញគឺក្រោមពីររូបភាព។ រូបភាពទីមួយគឺផលប៉ះពាល់ពីការធ្លាក់ចុះតម្រូវការ ឬទំហំសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្មសាកល ដែលវានឹងផ្តល់ផលអាក្រក់ខ្លាំងដល់ប្រទេសដែលប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការនាំចេញ។ រូបភាពទីពីរគឺផលប៉ះពាល់លើ អស្ថេរភាពអត្រានៃការដោះដូរ ដែលងាយនឹងបង្កជាអតិរផរណា និងការកើនឡើងថ្លៃទំនិញនាំចូលជាពិសេសចំពោះប្រទេសដែលមានឱនភាពជញ្ជឹងពាណិជ្ជកម្មខ្លាំង។
សម្រាប់ករណីប្រទេសអាស៊ាន វៀតណាមអាចជាឧទាហរណ៍មួយដ៏ល្អ ជាគំរូប្រទេសមួយដែលងាយរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង។ សេដ្ឋកិច្ចវៀតណាមដែលមានកំណើនលើសពី ៧ភាគរយក្នុងឆមាសទីពីរឆ្នាំនេះ ជាប្រទេសដែលពឹងផ្អែកលើការនាំចេញខ្ពស់បំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសនៅអាស៊ាន។ ក្នុងរយៈពេល១២ខែចុងក្រោយ គិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៨ ប្រទេសនេះនាំចេញ ប្រមាណ ៩៩.២ភាគរយ ធៀបនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ផ.ស.ស)។ លើសពីនេះ បើគិតត្រឹមមួយទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ (២០០៨ ដល់២០១៧) វៀតណាមជាប្រទេសដែលពឹងផ្អែកខ្លាំងលើការនាំចេញសម្រាប់វឌ្ឍនភាពសេដ្ឋកិច្ច ហើយទំហំនៃការនាំចេញប្រចាំឆ្នាំមានទំហំដុលធំបំផុតទីពីរតាមពីក្រោយប្រទេសថៃ។ សម្រាប់ទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក ការនាំចេញប្រចាំឆ្នាំរបស់វៀតណាមទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាមេរិកឈរលំដាប់ទីមួយក្នុងចំណោមបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន ដែលវាមានន័យថា សេដ្ឋកិច្ចប្រទេសមួយនេះងាយនឹងប្រឈមណាស់នៅពេលតម្រូវការនាំចូលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកធ្លាក់ចុះ។
ផលអវិជ្ជមាននៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មក៏អាចបន្ថែមសម្ពាធផងដែរ លើប្រទេសកំពុងអភវិឌ្ឍ ដោយសារការធ្លាក់ចុះរូបិយវត្ថុជាតិក្នុងស្រុក ធៀបនឹងការកើនតម្លៃនៃរូបិយប័ណ្ណដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ច ការពិតវាជារឿងល្អទេ ដែលរូបិយវត្ថុរបស់ប្រទេសមួយធ្លាក់តម្លៃ ព្រោះថា វានឹងអំណោយផលដល់ការប្រកួតប្រជែងអន្តរជាតិ ហើយការនាំចេញផលិតផលរបស់ខ្លួនមានតម្លៃទាបធៀបជាមួយទំនិញបរទេស។ ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់ករណីពិសេសខ្លះ វាអាចនឹងបង្កជាបញ្ហាអវិជ្ជមានវិញ។ អតិផរណាដែលធ្វើឱ្យតម្លៃទំនិញក្នុងស្រុកជាទូទៅកើនឡើង និងបង្កឱ្យអំណាចនៃការទិញធ្លាក់ចុះ។ សម្រាប់ប្រទេសខ្លះទៀតដែលមានឱនភាពជញ្ជឹងពាណិជ្ជកម្ម ការធ្លាក់ចុះតម្លៃរូបិយវត្ថុជាតិនឹងមានន័យថា រដ្ឋមួយត្រូវចំណាយលុយច្រើនជាងមុនដើម្បីនាំចូលទំនិញក្នុងបរិមាណដូចគ្នា។ នេះជាករណីប្រទេស ហ្វីលីពីន និងឥណ្ឌូនេស៊ី ដែលកំពុងប្រឈមនឹងបញ្ហាឱនភាពជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម និងអតិរផរណាស្រាប់។ បញ្ហាទាំងនេះនឹងដាក់បន្ទុកខ្លាំងចំពោះពលរដ្ឋមានចំណូលទាប ឬមធ្យម ដែលជាក្រុមមនុស្សងាយរងគ្រោះដោយសារថ្ងៃទំនិញកើនឡើង។
ក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ាន សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ផលប៉ះពាល់ទំនងជាមានទំហំតូចជាង ធៀបនឹងបណ្តាប្រទេសអាស៊ានខាងលើ។ គិតត្រឹមប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ វិស័យកាត់ដេររួមចំណែកប្រមាណជាង ៧០ភាគរយនៃការនាំចេញសរុប ខណៈសហរដ្ឋអាមេរិកជាទីផ្សារនាំចេញលំដាប់ទី២របស់កម្ពុជា តំណាងប្រហែល២៣ភាគរយ តាមពីក្រោយសហភាពអឺរ៉ុបតំណាងឱ្យប្រមាណ ៤០ភាគរយ។ ទោះជាយ៉ាងណា ដោយសារសេដ្ឋកិច្ចប្រទេសកម្ពុជាពឹងផ្អែកលើការនាំចេញ ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៥០ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប នោះដោយប្រយោល នៅពេលតម្រូវការរបស់ពិភពលោកធ្លាក់ចុះ ហើយប្រសិនបើវាអាចបង្កជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល នោះសេដ្ឋកិច្ចក្មេងខ្ចីនៃប្រទេសមួយនេះអាចនឹងរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំង។ វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចឆ្នាំ២០០៨ បានផ្តល់ជាមេរៀននេះរួចរាល់ហើយសម្រាប់កម្ពុជា ព្រោះថាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបបានធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ០.១ភាគរយ ជាអត្រាកំណើនសេដ្ឋកិច្ចទាបបំផុតមិនធ្លាប់មានពីមុន ក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយ នៅពេលដែលអត្រាអតិផរណាកើនជិតដល់ ២០ភាគរយ។
ទោះជាយ៉ាងណា ឥទ្ធិពលនៃសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មក៏អាចមានរូបភាពវិជ្ជមានផងដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ បើសហរដ្ឋអាមេរិក ឬចិនបញ្ឈប់ការនាំចូលលើប្រភេទទំនិញខ្លះពីគ្នាទៅវិញទៅមក នោះពួកគេនឹងចាំបាច់ត្រូវស្វែងរកដៃគូរពាណិជ្ជកម្មថ្មី។ ដូច្នេះ ប្រទេសផ្សេងទៀតអាចទាញផលប្រយោជន៍បានពីការផ្លាស់ប្ដូរនេះ។ ប្រទេសទាំងនោះអាចជាប្រទេសនៅអាស៊ី ឬអាមេរិកឡាទីន។ បើមានការផ្លាស់ប្ដូរទិសដៅពាណិជ្ជកម្មមែននោះ សំនួរបន្ទាប់គឺថា តើវានឹងផ្លាស់ប្ដូរទៅទីណា?
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ