លោករ៉ូហានី៖អ៊ីរ៉ង់នឹងផ្តល់ចម្លើយម៉ឹងម៉ាត់ បើអាមេរិកហ៊ានដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៥:២០
នៅថ្ងៃចន្ទ ទី៩ មេសា លោកប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ហាសាន រ៉ូហានីបានចេញមុខព្រមានសមភាគីអាមេរិកលោកដូណាល់ ត្រាំត្រង់ៗថា បើអាមេរិកហ៊ានដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ នោះអ៊ីរ៉ង់នឹងធ្វើការឆ្លើយបកវិញយ៉ាងចាស់ដៃ។ ពាក្យព្រមានរបស់លោករ៉ូហានីពេលនេះបានធ្វើឡើង ចំពេលដែលលោកត្រាំបានប្រកាសឲ្យដឹងថា បើក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតមិនសើរើមើលកិច្ចព្រមព្រៀងនោះឡើងវិញទេ អាមេរិកនឹងដកខ្លួនចេញវិញជាស្ថាពរនៅខែឧសភាខាងមុខ។ ហេតុអ្វីបានជាលោកដូណាល់ ត្រាំបន្តឆ្កឹះកកាយលើកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ និងថា បើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះត្រូវរលាយ តើវាជាកំហុសរបស់អ្នកណា?
ដើម្បីអាចឆ្លើយនឹងសំណួរទាំងនេះបាន គេគួរតែបកក្រោយបន្តិចដើម្បីរម្លឹកឡើងវិញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ។ កិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិជាប្រវត្តិសាស្រ្តមួយនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាកាលពីថ្ងៃទី១៥ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៥។ ចំណែកភាគីហត្ថលេខីនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះមានអ៊ីរ៉ង់ សហភាពអឺរ៉ុប បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស រុស្ស៊ី ចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងជំនាន់លោកប្រធានាធិបតីបារ៉ាក់ អូបាម៉ា។ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានចូលជាធរមានតាំងពីថ្ងៃទី១៦ មករា ឆ្នាំ ២០១៦ បានផ្តោតលើចំណុចសំខាន់ចំនួនពីរ ទី១ អ៊ីរ៉ង់យល់ព្រមកាត់បន្ថយបរិមាណនុយក្លេអ៊ែរ ដូចយ៉ាងកាត់បន្ថយចំនួនស្តុកសារធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ឬចំនួនគ្រឿងបញ្ចេះនុយក្លែអ៊ែរ និងទី២ អ៊ីរ៉ង់យល់ព្រមឲ្យទីភ្នាក់ងារថាលពលបរមាណូអន្តរជាតិចូលទៅពិនិត្យជាប្រចាំនៅតាមមជ្ឈមណ្ឌលនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួន។
ជាថ្នូរត្រឡប់វិញ សហគមន៍អន្តរជាតិយល់ព្រមលើកទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចចេញពីអ៊ីរ៉ង់។ តែគួរឲ្យសោកស្តាយ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិកដូណាល់ ត្រាំបែរជាបានឆ្កឹះកកាយកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះដោយស្នើក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀត ពិសេសអឺរ៉ុបឲ្យសើរើពិនិត្យមើលឡើងវិញ។ សំណើសុំឲ្យពិនិត្យមើលឡើងវិញដោយលោកដូណាល់ ត្រាំយល់ឃើញថា ខ្លឹមសារមួយចំនួនដែលមានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនោះកំពុងបង្កប់ដោយកំហុសឆ្គងជាច្រើន។ លោកដូណាល់ ត្រាំបានព្រមានត្រង់ៗថា លោកទុកពេលរហូតដល់ថ្ងៃទី១២ ឧសភាខាងមុខដើម្បីឲ្យក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីកែសម្រួលកិច្ច7ព្រមព្រៀងនោះឡើងវិញ។ បើពុំនោះសោតទេ អាមេរិកនឹងដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនោះជាស្ថាពរ។
លោកដូណាល់ ត្រាំមិនបានលំអិតពីចំណុចដែលលោកចង់ឲ្យគេកែប្រែ ឬបន្ថែមបន្ថយលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់នោះទេ។ តែលោកយល់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងនោះនៅមានលក្ខណៈធូរស្រាល់ខ្លាំង បើធៀបនឹងទង្វើជាក់ស្តែងរបស់អ៊ីរ៉ង់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ នៅត្រង់ចំណុចនេះ លោកដូណាល់ ត្រាំចង់និយាយសំដៅលើការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការអភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីគ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិក ឬមួយក៏ឥទ្ធិពលរបស់អ៊ីរ៉ង់នៅក្នុងតំបន់ ពិសេសអន្តរាគមន៍របស់អ៊ីរ៉ង់នៅក្នុងវិបត្តិស៊ីរីជាដើម។ បើមើលមួយភ្លែតទៅ ការលើកឡើង និងក្តីបារម្ភរបស់លោកត្រាំយ៉ាងដូចនេះពិតជាមិនខុសទេ ព្រោះវាក៏ជាប្រធានរឿងនៃក្តីបារម្ភរបស់បណ្តាប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតដែរ។
បើដូច្នេះ ហេតុអ្វីបែរជាមានអាមេរិកតែម្នាក់ឯងបានឈឺឆ្អាល និងចង់ឲ្យប្រទេសដៃគូហត្ថលេខីផ្សេងពិនិត្យសើរើមើលឡើងវិញលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់នោះទៅវិញ?។ អាចមានចម្លើយពីរចំពោះសំណួរនេះ ទី១ មកពីអាមេរិកក្នុងជំនាន់លោកដូណាល់ ត្រាំចង់បូកបញ្ចូលរឿងសិទ្ធិមនុស្ស ឬកម្មវិធីគ្រាប់មីស៊ីលបាលីស្ទិកទៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង ក្រៅពីរឿងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងទី២ មកពីអាមេរិកកំពុងបន្តមិនទុកចិត្តអ៊ីរ៉ង់។ ចូរកុំភ្លេចថា រឿងរ៉ាវរវាងអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់មិនមែនជារឿងទេ តែជារឿងអតីតកាលដែលនិងកំពុងបន្តចិញ្ចឹមភាពតានតឹងរវាងគ្នាមកទល់សព្វថ្ងៃ។
គេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតគិតគូរយ៉ាងណាចំពោះសំណើ និងឳសានវាទរបស់លោកដូណាល់ ត្រាំទេ។ តែកន្លងមក បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស ចិន និងរុស្ស៊ីហាក់មិនយល់ស្របតាមលោកត្រាំ និងបានមូលមតិគ្នាបន្តគាំទ្រលើកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានស្រាប់។ ក្រុងប៉ារីស ប៊ែរឡាំង និងក្រុងឡុងដ៏បានយល់ឃើញថា គេត្រូវចែកឲ្យដាច់ស្រឡះពីគ្នារវាងកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ និងសំណុំរឿងផ្សេងទៀតដែលកំពុងមាននៅអ៊ីរ៉ង់សព្វថ្ងៃ។ ចំណែកអ៊ីរ៉ង់ក៏ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា ខ្លួនមិនអនុញ្ញាតឲ្យយកសំណុំរឿងផ្សេងទៅភ្ជាប់ជាមួយនឹងកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ នោះទេ និងធ្លាប់បានព្រមានត្រង់ៗថា បើវារញ៉ៃរបៀបហ្នឹង អ៊ីរ៉ង់ក៏អាចដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនោះដែរ។
ប្រតិកម្មខ្លាំងៗរបស់អ៊ីរ៉ង់ត្រូវបានបញ្ជាក់ជាថ្មីនៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកប្រធានាធិបតីហាសាន រ៉ូហានីនាថ្ងៃចន្ទ ទី៩ មេសាក្នុងទិវាបច្ចេកវិទ្យានុយក្លេអ៊ែរជាតិ។ « អ៊ីរ៉ង់នឹងមិនរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងទេ តែបើអាមេរិកដកខ្លួនចេញ អាមេរិកនឹងមានការស្តាយក្រោយ ហើយចម្លើយរបស់អ៊ីរ៉ង់នឹងមានខ្លាំងជាងការគិតរបស់អាមេរិកទៅទៀត » នេះជាការថ្លែងរបស់លោករ៉ូហានី។ លោករ៉ូហានីបានព្រមានទុកជាមុនថា បើកិច្ចព្រមព្រៀងត្រូវរលាយ ឬត្រូវព្យួរ អ៊ីរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនអនុវត្តន៍ដោយប្រើគ្រប់សេណារីយ៉ូទាំងអស់ រួមមាន ការវិលត្រឡប់ទៅអភិវឌ្ឍន៍កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែររបស់ខ្លួនឲ្យមានកម្រិតខ្លាំងជាងមុន ឬមួយក៏បន្តអនុវត្តន៍កិច្ចព្រមព្រៀងដដែលជាមួយក្រុមប្រទេសហត្ថលេខីផ្សេងទៀតដោយគ្មានវត្តមានអាមេរិក។
គេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើជោគវាសនាកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ចុះហត្ថលេខាឆ្នាំ ២០១៥ នឹងទៅជាយ៉ាងណាទេ។ អ្វីដែលគេដឹង ទំរាំតែទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះ អ៊ីរ៉ង់ និងសហគមន៍អន្តរជាតិបានចំណាយពេលចរចាអស់ជាច្រើនឆ្នាំ និងបានធ្វើសម្បទានឲ្យគ្នាទៅវិញ ទៅមកច្រើនណាស់។ ដូច្នេះបើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយនេះត្រូវរលាយដោយចៀសមិនរួច ភាគីពាក់ព័ន្ធត្រូវតែមានចំណែកទទួលខុសត្រូវរៀងៗខ្លួន រួមទាំងអាមេរិកផង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ