ហៃទី៖ នាយករដ្ឋមន្ត្រីលាលែងពីតំណែង ក្រោយពីបានដំឡើងថ្លៃសាំង ហើយពលរដ្ឋផ្ទុះកំហឹង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៣៤
នៅប្រទេសហៃទី ថ្ងៃទី១៤កក្កដានេះ នាយករដ្ឋមន្ត្រី បានសុំលាឈប់ពីតំណែង ក្រោយពីមានការតវ៉ាយ៉ាងហិង្សាពីសំណាក់ប្រជាជនហៃទី។ ជាងមួយសប្តាហ៍មកហើយដែលពលរដ្ឋហៃទី ខឹងសម្បារនឹងរដ្ឋាភិបាល ដែលបានដំឡើងថ្លៃសាំង ក៏ដូចជាការដឹកនាំប្រទេស នាំឲ្យប្រជាជនរងទុក្ខវេទនា គ្មានការងារធ្វើ និងគ្មានសន្តិសុខសុវត្តិភាព។ ក្នុងភាពតានតឹងមួយសប្តាហ៍មកនេះ ប្រជាជនហៃទីរាប់ពាន់នាក់ ពិសេសយុវជនក្មេងៗ បានចុះផ្លូវតវ៉ា ទាមទារឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងប្រធានាធិបតីចុះចេញពីតំណែង។ ក៏ប៉ុន្តែ ពីដំបូងនាយករដ្ឋមន្ត្រីហៃទី បានប្រកាសថាមិនព្រមចុះចេញទេ តែទីបំផុត លោកបាននិយាយដោយខ្លួនឯងនៅក្នុងសភា ថាលោកបានដាក់ពាក្យលាឈប់រួចហើយ។ តែយ៉ាងណា ការតវ៉ានៅមិនទាន់ស្ងប់ទេ ដោយប្រជាជនទាមទារ ថាប្រធានាធិបតី ក៏ត្រូវចុះចេញពីតំណែងដែរ។
ការសុំឈប់ពីតំណែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីហៃទី គឺបន្ទាប់ពីពលរដ្ឋ ផ្ទុះកំហឹងតវ៉ាទាមទារអស់រយៈពេលជាងមួយសប្តាហ៍មកហើយ។ តើដោយសារតែសម្ពាធខ្លាំងពីពលរដ្ឋ ឬមួយមានរឿងអ្វីផ្សេងទៀត?
ការចុះចេងពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីហៃទីនេះ គឺក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក បានសម្រេចដំឡើងថ្លៃប្រេងសាំង ប្រមាណជាជិត៤០ ទៅ៥០ភាគរយ ដែលបង្កការមិនពេញចិត្តជាខ្លាំងពីសំណាក់ពលរដ្ឋ។
ក៏ប៉ុន្តែ ជាក់ស្តែង វិបត្តិសង្គមនៅហៃទី បានញាំញីស៊ីរូងសង្គមជាយូរមកហើយ។ រឿងដំឡើងថ្លៃប្រេងសាំងនេះ គឺគ្រាន់តែជាដើមចមមួយនៃការផ្ទុះកំហឹងរបស់ប្រជាជនតែប៉ុណ្ណោះ។ តាមពិត ពលរដ្ឋហៃទី ដែលមានប្រមាណជាង១០លាននាក់ គឺមាន៥៨ភាគរយ កំពុងរស់ក្នុងភាពក្រីក្រយ៉ាងរ៉ាំរៃ។ ពលរដ្ឋភាគច្រើនរកចំណូលមិនបាន២ដុល្លារផងទេ ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ពួកគេត្រូវរស់នៅក្នុងភាពអត់ឃ្លាន និងអត់មានការងារធ្វើគ្រប់គ្រាន់ ហើយតែងតែព្រួយបារម្ភជានិច្ចពីសុខសុវត្ថិភាព។
នៅថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុន ស្រាប់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក Jack Guy Lafontant បានសម្រេចប្រកាសដំឡើងថ្លៃប្រេងសាំង ប្រេងម៉ាស៊ូត និងប្រេងកាត។ ហេតុនេះ គឺរឹតតែធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមិនសប្បាយចិត្ត ក៏កើតជាការផ្ទុះកំហឹង បង្កជាការបាតុកម្មហិង្សា បិទផ្លូវ ដុតឡាន គប់ដុំថ្មពាសពេញតែផ្លូវសាធារណៈ ក្នុងរដ្ឋធានី Port au Prince តែម្តង។ តុល្យការបឋម មានមនុស្សយ៉ាងហោច៤នាក់ស្លាប់ ប្រភពពីទីភ្នាក់ងារ AFP តែបើតាមអ្នកកាសែត Al Jazeera វិញ គឺថា មានអ្នកស្លាប់ដល់ទៅ៧នាក់ទៅហើយ។
ការដំឡើងថ្លៃប្រេងនេះ គឺតម្លៃសាំងត្រូវឡើង៣៨ភាគរយ ប្រេងម៉ាស៊ូតឡើង៤៧ភាគរយ ហើយប្រេងកាតឡើងរហូតដល់៥១ភាគរយ។ ការឡើងថ្លៃយ៉ាងគំហក់របស់ប្រេងឥន្ធនៈនេះ គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលហៃទី បានសម្រេចបញ្ឈប់ការឧបត្ថម្ភធនចំពោះតម្លៃប្រេង។ មានន័យថា រដ្ឋាភិបាលឈប់ជួយចេញលុយសម្រាប់ការទិញប្រេងឥន្ធនៈ ហើយយកកញ្ចប់ទឹកប្រាក់នោះ គឺប្រមាណជា៣០០លានដុល្លារ យកទៅអភិវឌ្ឍនិងវិនិយោគក្នុងវិស័យអប់រំ សេវាសង្គម និងសុខាភិបាលវិញ។
ការផ្ទុះឆេះកំហឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋហៃទី រហូតមកដល់ពេលនេះ បានធូរស្រាលវិញឬនៅ ពីព្រោះថា នាយករដ្ឋរដ្ឋមន្ត្រី ក៏បានឈប់ពីតំណែង និងសម្រេចចុះចេញពីកៅអី ទៅហើយ?
មិនទាន់ស្ងប់ស្ងាត់ទេ ពីព្រោះ ប្រជាជនហៃទី នៅចង់ទាមទារ ថាប្រធានាធិបតី ក៏ត្រូវចុះចេញពីតំណែងដែរ។ ត្រឹមតែនាយករដ្ឋមន្ត្រីមួយ គឺមិនគ្រាន់ឡើយ។
គួរបញ្ជាក់ត្រង់នេះថា ដោយសារតែវិបត្តិសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ច ទើបពលរដ្ឋហៃទី នឹកខឹងសម្បារខ្លាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ព្រោះក្រុមអ្នកនយោបាយក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលនេះហើយ ដែលកាច់ចង្កូតវាសនាប្រទេសជាតិ។ ពលរដ្ឋហៃទី យល់ថា ប្រទេសរបស់ខ្លួនធ្លាក់ក្រីក្រវេទនាយ៉ាងនេះ គឺដោយសារតែថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបានេះឯង។
ពលរដ្ឋហាក់មិនពេញចិត្តប៉ុន្មានទេនឹងរបៀបដឹកនៃរបស់រដ្ឋាភិបាលហៃទីសព្វថ្ងៃទេ ហើយពួកគេរឹតមិនចូលចិត្តថែមទៀត ដែលថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសជ្រើសរើសយកតែបក្សពួកគ្នាឯងមកកាន់តំណែកកិច្ចការងាររដ្ឋ ឬតំណែងធំៗរបស់ប្រទេស។ តំណែងរដ្ឋមន្ត្រីសំខាន់ៗ និងតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រីផង គឺសុទ្ធតែជាមនុស្សជិតស្និទនឹងប្រធានាធិបតី Jouvenel Moïse។ តួយ៉ាងលោក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Jack Guy Lafontant ដែលទើបតែសុំលាឈប់នេះ គឺលោកជាអ្នករូបវិទ្យានិងដែលគេមិនដែលស្គាល់សោះនៅក្នុងឆាកនយោបាយពីមុនមក ប៉ុន្តែលោកជាមិត្តភក្តិជិតដិតរបស់ប្រធានាធិបតី ក៏ត្រូវលោកប្រធានាធិបតី តែងតាំងឲ្យធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីតែម្តងទៅ កាលពីខែកុម្ភៈឆ្នាំ២០១៧។ នៅពេលនេះ ពលរដ្ឋហៃទី ពិសេសយុវជន ត្រូវការនិងចង់ឃើញថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស ជាមនុស្សដែលមានសមត្ថភាព និងចេះយល់ដឹងពីទុក្ខលំបាកវេទនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ពួកយុវជនបាតុករថា បើរដ្ឋាភិបាលមិនបានដោះស្រាយ រំងាប់ក្តីខឹងក្រោធរបស់ពួកគេទេ នោះបាតុកម្មហិង្សានឹងនៅតែមានជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។
តើនរណាអាចនឹងក្លាយជានាយរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីរបស់ហៃទី? ហើយតើគេនឹងត្រូវរៀបចំរដ្ឋាភិបាលថ្មី នៅពេលណា?
ជាសំណួរដែលចម្លើយ គឺស្ថិតក្នុងភាពស្រពេចស្រពិលនៅឡើយ។ ព្រោះថា នៅពេលនេះ ប្រធានាធិបតីហៃ Jouvenel Moïse កំពុងតែប្រុងប្រយ័ត្នបំផុត។ ដើម្បីទប់ទល់សភាពការណ៍ដែលកំពុងតែតាន់តឹងក្តៅខ្លាំង លោកប្រមុខរដ្ឋ បានថ្លែងថា រដ្ឋាភិបាលថ្មី គឺត្រូវតែជាកម្លាំងគ្នារួបរួម ដើម្បីបន្ធូរបន្ថយទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកមិនបានបង្ហើបពីបេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី ថាជានរណាឲ្យប្រាកដនៅឡើយទេ។ ប៉ុន្តែលោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ជាក់ច្បាស់ៗថា លោកដឹងឮនិងយល់ហើយពីស្ថានភាពលំបាក ពីការអត់ការងារធ្វើ ពីក្តីស្រេកឃ្លាន និងទុក្ខវេទនារបស់ប្រជាជាតិ។ លោកក៏បានគូសបង្ហាញ ក្នុងន័យដាក់ផ្លែផ្កាឲ្យបាតុករវិញដែរថា អំពើហិង្សានឹងមិនអាចនាំមកនូវការអភិវឌ្ឍនិងលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកប្រធានសភាហៃទី បានបញ្ចេញយោបល់ប្រាប់ទៅប្រមុខរដ្ឋថា បើជ្រើសនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មី គឺត្រូវតែជ្រើសរើអ្នកណាដែលអាចទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា ដោយមានការសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីចាស់ ឬថ្មីមកកាន់តំណែងក៏ដោយ ក៏ហៃទីនៅតែប្រឈមមុខនឹងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមជាដដែល។ តើគេត្រូវដោះស្រាយវិបត្តិទាំងនោះយ៉ាងម៉េច?
ជារឿងលំបាកមួយជាន់ទៀត។ ដ្បិតថា ការដោះស្រាយវិបត្តិសង្គមកិច្ចនិងសេដ្ឋកិច្ចនេះ ត្រូវការលុយច្រើន ហើយលុយនោះ ជាលុយត្រូវមានជាបន្ទាន់ថែមទៀតផង។ ចំពោះរឿងចាត់ចែងកញ្ចប់ថវិកាជាតិនេះ គឺជាបញ្ហាស្មុកស្មាញមួយរបស់ប្រទេសក្រីក្រដូចហៃទី។
ក្នុងកិច្ចការនេះ នាពេលកន្លងមក ស្ថាប័នរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ FMI ក៏បានជួយឲ្យយោបល់ដែរ ដើម្បីធ្វើយ៉ាងណាឲ្យប្រទេសងើបមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច និងលុបបំបាត់កាត់បន្ថយអត្រាអតិផរណាទំនិញឡើងថ្លៃ ឲ្យនៅក្រោម១០ភាគ។ ព្រោះថា ពេលនេះ អត្រាអតិផរណាបានឡើងខ្លាំងដល់ជាង១១ភាគរយទៅហើយ។ ហើយចំពោះការឧបត្ថម្ភធន ស្ថាប័នរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ ថាត្រូវតែមានវិធីសាស្ត្រច្បាស់លាស់និងបត់បែនជាងនេះ។ ក្រោយសម្រេចឈប់ឧបត្ថម្ភធនភ្លាមៗពេក របស់រដ្ឋាភិបាលហៃទី គឺធ្វើឲ្យតម្លៃទំនិញ ចំណីអាហារ និងការធ្វើដំណើរផ្សេងៗ ក៏ត្រូវឡើងថ្លៃភ្លាមយ៉ាងគំហកដែរ។ ដែលនេះ បានបញ្ឆេះកំហឹងពលរដ្ឋហៃទី ហើយដែលឈានដល់ដំណាក់កាលមួយ ដែលអាចលំបាកនឹងទប់ទល់ស្ថានភាព ផងក៏មិនដឹង៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ