សង្រ្គាមវៀតណាម៖ អាមេរិកដកទ័ព កុម្មុយនិស្តវាយចូលកាន់កាប់វៀតណាមខាងត្បូង
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:១០
នៅក្នុងនាទីប្រវត្តិសាស្រ្តពិភពលោករបស់យើង នៅសប្តាហ៍នេះ សេង ឌីណា សូមបន្តធ្វើរៀបរាប់អំពីសង្រ្គាមវៀតណាម ដោយលើកឡើងអំពីស្ថានការណ៍ក្រោយការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស។ កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពតែមិនអាចបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាមបាន។
កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលភាគីជម្លោះក្នុងសង្រ្គាមវៀតណាមបានចុះហត្ថលេខា នៅថ្ងៃទី២៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៣ ត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះថា “កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការបញ្ចប់សង្រ្គាមនិងស្តារឡើងវិញនូវសុខសន្តិភាពនៅវៀតណាម” ក៏ប៉ុន្តែ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនបានបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមវៀតណាមនោះទេ។ សង្រ្គាមត្រូវបានបញ្ចប់តែរវាងវៀតណាមខាងជើង និងសហរដ្ឋអាមេរិកតែប៉ុណ្ណោះ។ រីឯសង្រ្គាមរវាងវៀតណាមទាំងពីរនៅតែបន្តដោយគ្មានដំណោះស្រាយ។
តាមការពិត កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៧៣នេះ ក៏មិនខុសពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងហ្សឺណែវ កាលពីឆ្នាំ១៩៥៤ នៅក្រោយសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១នោះដែរ គឺមិនបានចែងច្បាស់លាស់ អំពីដំណោះស្រាយជម្លោះផ្ទៃក្នុងវៀតណាមនោះទេ ដោយបានត្រឹមតែចែងថា វៀតណាមទាំងពីរនឹងបន្តចរចាគ្នា ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយបញ្ចប់ជម្លោះដោយសន្តិវិធី។ លើសពីនេះទៅទៀត កិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានចែងតម្រូវឲ្យតែខាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងទៀតប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវដកកងទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាម ចំណែកឯកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងវិញនៅតែអាចបន្តឈរជើងនៅក្នុងទឹកដីវៀតណាមខាងត្បូងបានដូចពីមុនដដែល ពោលគឺ ផ្ទុយស្រឡះទាំងស្រុងពីអ្វីដែលអាមេរិក និងវៀតណាមខាងត្បូងធ្លាប់បានទាមទារកាលពីដើមដំបូង គឺទាមទារឲ្យមានការដកទ័ពទាំងសងខាងក្នុងពេលជាមួយគ្នា។
ចន្លោះប្រហោងដ៏ធំត្រង់ចំណុចទាំងពីរនេះ គឺជាលទ្ធផលនៃសម្បទានដ៏ច្រើនលើសលុបរបស់រដ្ឋាភិបាលលោក Richard Nixon ដែលនៅពេលនោះមានអាទិភាពតែមួយគត់ គឺធ្វើយ៉ាងណាឲ្យអាមេរិកអាចដកខ្លួនចេញពីសង្រ្គាមវៀតណាមឲ្យបានឆាប់។ នៅក្នុងការសម្រេចធ្វើសម្បទានដ៏ច្រើនលើសលុប ហើយដែលអាចប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជោគវាសនារបស់វៀតណាមខាងត្បូងនេះ អាមេរិកក៏មិនបានសួរយោបល់រដ្ឋាភិបាលក្រុងសៃហ្កននោះដែរ គឺធ្វើឡើងដោយស្ងាត់តែពីរនាក់ នៅក្នុងការចរចាសម្ងាត់ រវាងលោកហិនរី ឃីស៊ីងហ្គ័រ និងលោកឡេ ឌឹកថូ។
តាមការពិត ពីដំបូង លោកង្វៀន វ៉ាន់ធៀវ (Nguyen Van Thieu) ប្រធានាធិបតីវៀតណាមខាងត្បូងបានបដិសេធដាច់ខាតថា លោកមិនព្រមទទួលយកកិច្ចព្រមព្រៀង ដែលអនុញ្ញាតឲ្យកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងបន្តបោះទីតាំងក្នុងទឹកដីវៀតណាមខាងត្បូងបែបនេះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ដោយសារតែត្រូវទទួលរងសម្ពាធខ្លាំងពីអាមេរិក វៀតណាមខាងត្បូងក៏បង្ខំចិត្តចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀង ដោយលោក Richard Nixon បានសន្យាដោយផ្ទាល់ជាមួយលោកង្វៀន វ៉ាន់ធៀវ ថា អាមេរិកនឹងបញ្ជូនកងទ័ពឲ្យវិលត្រឡប់មកជួយវៀតណាមខាងត្បូងវិញ ប្រសិនបើមានការវាយប្រហារពីសំណាក់វៀតណាមខាងជើង។ ពាក្យសន្យា ដែលអាមេរិកមិនដែលគោរពតាម។
ក្រោយពីចុះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៣ សហរដ្ឋអាមេរិក និងវៀតណាមខាងជើងបានចាប់ផ្តើមអនុវត្តនូវកាតព្វកិច្ចរៀងៗខ្លួន៖ បទឈប់បាញ់បានចូលជាធរមាន វៀតណាមខាងជើងដោះលែងឈ្លើយសឹកអាមេរិកទាំងជិត ៦០០នាក់ ចំណែកឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញបានចាប់ផ្តើមដកកងទ័ពចេញពីវៀតណាម។ គិតត្រឹមខែសីហា កងទ័ពអាមេរិកស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានដកចេញពីវៀតណាម ដោយទុកតែកងម៉ារីនមួយក្រុមតូចប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីរក្សាសន្តិសុខស្ថានទូតអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងសៃហ្កន។
រវាងវៀតណាមខាងជើង និងវៀតណាមខាងត្បូងវិញ មិនមានភាគីណាមួយមានឆន្ទៈអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសនេះទេ។ នៅពេលដែលអាមេរិកដកកងទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាមខាងត្បូង វៀតណាមទាំងពីរចាប់ផ្តើមពង្រឹងកម្លាំងរៀងៗខ្លួន ដើម្បីបន្តធ្វើសង្រ្គាម ក្នុងគោលដៅយកជ័យជម្នះលើគូសត្រូវតាមរយៈកម្លាំងទ័ព។
មិនយូរប៉ុន្មាន ការវាយប្រយុទ្ធគ្នា រវាងប្រទេសទាំងពីរក៏បានចាប់ផ្តើមឡើងវិញ ដោយភាគីម្ខាងៗចោទគ្នាទៅវិញទៅមកថាជាអ្នករំលោភបទឈប់បាញ់មុន។ ហើយនៅដើមឆ្នាំ១៩៧៤ ប្រធានាធិបតីវៀតណាមខាងត្បូងបានប្រកាសជាសាធារណៈថា កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៧៣ លែងមានសុពលភាពតទៅទៀតហើយៗ សង្រ្គាមជាមួយវៀតណាមខាងជើងត្រូវចាប់ផ្តើមឡើងវិញជាផ្លូវការ។
នៅទីក្រុងហាណូយ មេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តបានប្រជុំគ្នារៀបចំគម្រោងការណ៍ វាយលុកចូលកាន់កាប់ក្រុងសៃហ្កន ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបសាធារណរដ្ឋវៀតណាម។ នៅក្នុងអំឡុងពេលនោះ ដោយអាមេរិកដកទ័ពទាំងអស់ចេញពីវៀតណាម ហើយប្រតិបត្តិការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកក៏លែងមាន ពួកកុម្មុយនិស្តក៏ចាប់ផ្តើមជួសជុលនិងកែលម្អឡើងវិញ នូវផ្លូវដឹកជញ្ជូន ជាពិសេស ផ្លូវលំហូជីមិញ ព្រមទាំងពង្រឹងឡើងវិញមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួនទាំងនៅក្នុងទឹកដីវៀតណាមខាងត្បូង និងទាំងនៅក្នុងតំបន់ព្រំដែនក្នុងទឹកដីកម្ពុជា និងឡាវ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅពេលនោះ មេដឹកនាំកុម្មុយនិស្តវៀតណាមនៅមានការញញើតញញើមមិនទាន់ហ៊ានបើកការវាយលុកទៅលើរដ្ឋធានីរបស់វៀតណាមខាងត្បូងនៅឡើយ ដោយសារតែលោកប្រធានាធិបតីនិចសុន បានប្រកាសជាសាធារណៈថា អាមេរិកនឹងបញ្ជូនទ័ពឲ្យមកវៀតណាមវិញ ប្រសិនបើពួកកុម្មុយនិស្តហ៊ានវាយលុកចូលឈ្លានពានវៀតណាមខាងត្បូង។
ក៏ប៉ុន្តែ នៅខែសីហា ឆ្នាំ១៩៧៤ លោកនិចសុនដែលជាប់រឿងអាស្រូវ Watergate បានចុះចេញពីតំណែង ហើយលោកជេរ៉ាល ហ្វ័រដ (Gerald Ford) ដែលជាអនុប្រធានាធិបតីបានឡើងមកកាន់តំណែងជំនួសលោកនិចសុន។ ប្រមាណជា ៤ខែក្រោយមក នៅខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៤ ដោយចង់ធ្វើតេស្តមើលពីប្រតិកម្មរបស់ប្រធានាធិបតីថ្មីរបស់អាមេរិក កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងបានបើកប្រតិបត្តិការធំបង្គួរមួយ ដោយចាប់ផ្តើមចេញពីទឹកដីកម្ពុជា ហើយកាន់កាប់ខេត្តមួយរបស់វៀតណាមខាងត្បូង។
នៅរដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីងតោន លោកជេរ៉ាល ហ្វ័រដ មិនត្រឹមតែមិនបញ្ជូនទ័ពឲ្យចូលមកជួយវៀតណាមខាងត្បូងតាមការសន្យារបស់លោកនិចសុននោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ សូម្បីតែជំនួយហិរញ្ញវត្ថុ និងបរិក្ខាយោធាក៏រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកមិនអាចបញ្ជូនទៅឲ្យវៀតណាមខាងត្បូងបានដែរ ដោយសារតែមានការជំទាស់ពីសំណាក់សភាទាំងពីរ។ ចាប់ពីពេលនោះមក គេអាចនិយាយបានថា អាមេរិកបានបោះបង់ចោលវៀតណាមខាងត្បូងដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តឲ្យប្រឈមមុខនឹងវៀតណាមខាងជើងតែម្នាក់ឯង។
នៅទីក្រុងហាណូយ ឡេ ហ្ស័ន លេខាបក្សកុម្មុយនិស្តបានប្រាប់ទៅមេបញ្ជាការកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងថា ចាប់តាំងពីផ្ទុះសង្រ្គាមមក នេះគឺជាលើកដំបូងបង្អស់ដែលមានលក្ខខណ្ឌអំណោយផលបំផុត ទាំងខាងនយោបាយ យោធា និងយុទ្ធសាស្រ្ត សម្រាប់ឲ្យវៀតណាមខាងជើងវាយកាន់កាប់វៀតណាមខាងត្បូង។ នៅខែមីនា ឆ្នាំ១៩៧៥ កងទ័ពវៀតណាមខាងជើងក៏បានបើកប្រតិបត្តិការផ្តាច់ព្រ័ត វាយលុកសម្តៅកាន់កាប់រដ្ឋធានីសៃហ្កន។
នៅថ្ងៃទី២១ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលដែលកងទ័ពវៀតណាមខាងជើងវាយលុកចូលទៅដល់ជាយក្រុងសៃហ្កន លោកប្រធានាធិបតីង្វៀន វ៉ាន់ធៀវ បានប្រកាសលាឈប់ពីមុខតំណែងទាំងទឹកភ្នែក ហើយមុននឹងលោករត់គេចខ្លួនទៅកោះតៃវ៉ាន់ លោកបានប្រកាសថ្កោលទោសសហរដ្ឋអាមេរិកថា បានក្បត់វៀតណាមខាងត្បូង បានបោកប្រាស់លោកឲ្យចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារិស ដោយសន្យាបន្តផ្តល់ជំនួយយោធា តែមិនគោរពតាម។
នៅថ្ងៃទី២៩មេសា អាមេរិកបានជម្លៀសមន្រ្តី និងបុគ្គលិកស្ថានទូតទាំងអស់របស់ខ្លួនចេញពីវៀតណាមខាងត្បូង ហើយមួយថ្ងៃក្រោយមក នៅថ្ងៃទី៣០មេសា ក្រុងសៃហ្កនក៏ត្រូវធ្លាក់ក្រោមការកាន់កាប់របស់កងទ័ពវៀតណាមខាងជើង ហើយរបបសាធារណរដ្ឋវៀតណាមខាងត្បូងក៏ត្រូវដួលរលំជាស្ថាពរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ