សំរាម ជាប្រភេទទំនិញនាំចេញនាំចូល ដ៏សំខាន់មួយ និងដ៏កាក់កប
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:១០
ចំណីអាហារ និងសម្ភារៈប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃរបស់មនុស្សយើង បានបន្សល់ទុកនូវកាកសំណល់ សំរាមគ្រប់ប្រភេទ។ សំរាម និងកាកសំណល់ទាំងនោះ បានកើនឡើងកាន់តែច្រើនទៅៗ ជាមួយនឹងរបៀបរស់នៅបែបទំនើប កាន់តែទាន់សម័យ កាន់តែសំបូរសម្ភារៈប្រើប្រាស់។ កាកសំណល់ សម្ភារៈចាស់ៗ ដែលគេបោះចោលរាប់រយលានតោន ក្នុងមួយឆ្នាំៗ បានក្លាយទៅជាទំនិញមួយប្រភេទ ដែលគេទិញលក់ ដោះដូរគ្នា ពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ដើម្បីកែច្នៃផលិតចេញជាវត្ថុធាតុដើមឡើងវិញ។ នេះគឺជាមធ្យោបាយមួយដ៏ល្អ ដើម្បីសន្សំសំចៃនូវធនធានធម្មជាតិ តែទន្ទឹមនឹងនេះចំនួនសំរាមដែលចេះតែកើនឡើង កំពុងចោទជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ដល់បរិស្ថានធម្មជាតិ។
កាកសំណល់ជាវត្ថុធាតុដើម នាំចេញ១៨០លានតោន ក្នុងឆ្នាំ២០១៥
បើយើងប្រៀបធៀបមនុស្សម្នាក់ទៅនឹងសម្រាម នោះមានន័យថាមនុស្សនោះគ្មានតំលៃទេ។ តែឃ្លានេះ ប្រហែលជាលែងមានន័យទៀតហើយ ព្រោះសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ សំរាមប្រភេទមួយចំនួន មានតំលៃណាស់។ ជាមួយនឹងការរីកចំរើន ស្ទើរចាប់មិនឈ្នះ នៃវិស័យឧស្សាហកម្មផលិតទំនិញ វត្ថុធាតុដើម គឺជាតំរូវការចាំបាច់ ដែលក្រុមហ៊ុន រោងចក្រឧស្សាហកម្មដណ្តើមគ្នាទិញ។ សំរាមក៏បានក្លាយជាប្រភេទទំនិញមួយប្រភេទ ដែលគេទិញលក់ ដោះដូរ ដឹកពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយ ដើម្បីយកទៅកែច្នៃ ផលិតចេញជាវត្ថុធាតុដើមឡើងវិញ។
យោងតាមតួលេខ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ការនាំចេញកាកសំណល់ ដែលជាវត្ថុធាតុដើម នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ មានប្រមាណជា ១៨០លានតោន។ នេះគ្រាន់តែជាចំនួនសំរាមដែលគេនាំចេញ ដើម្បីយកធ្វើជាវត្ថុធាតុដើម។ បើរាប់ទាំងកាកសំណល់ចំណីអាហារវិញ គឺមានរាប់ពាន់លានតោនឯណោះ។ ការនាំចេញសំរាម ដើម្បីប្រើជាវត្ថុធាតុដើម បើគិតជាទឹកប្រាក់ ស្មើនឹង ៨៦ពាន់លានដុល្លារ សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៥។ នេះបើតាមតួលេខ របស់សមាគមឧស្សាហកម្មកែច្នៃសំរាម ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ពាណិជ្ជកម្មនាំចេញនាំចូលកាកសំណល់សំរាមនេះ គឺទាក់ទងតែកាកសំណល់ណា ដែលគេអាចយកទៅកែច្នៃ ទាញយកវត្ថុធាតុដើមមកប្រើម្តងទៀតបាន។ ឧទាហរណ៍ក្នុងចំណោមកាកសំណល់ទាំងអស់ គឺកាកសំណល់ដែក ដែលមានទំហំច្រើនជាងគេ ក្នុងការដោះដូរ ពោលគឺស្មើនឹង ៨៧លានតោន។ បន្ទាប់មកទៀតគឺមានក្រដាស និងកាតុង ដែលមានទំហំប្រមាណជា ៥៨លានតោន លោហៈចំរុះផ្សេងទៀត ក្រៅពីដែក ប្រមាណជាង១៦លានតោន ហើយចុងក្រោយ គឺជ័រប្លាស្ទិក ដែលមានបរិមាណប្រមាណ ជិត១២លានតោន។ ទាំងនេះគឺជាតួលេខឆ្នាំ២០១៥។
សំរាមទាំងនោះ ត្រូវបាននាំចេញទៅទាំងដុល ឬអាចត្រូវបានឆ្លងកាត់ ការសំអាត បែងចែកក្រដាសដោយក្រដាស ដែកដោយដែក ជ័រដោយជ័រ មុននឹងនាំចេញទៅ។ ដូចគ្នាទៅនឹងទំនិញសព្វមុខផ្សេងទៀតដែរ កាកសំណល់សំរាមដែលត្រូវនាំចេញ បានកើនឡើងមួយទ្វេរជាពីរ ក្នុងរយៈពេលជាង១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
អាមេរិកលេខ១ខាងនាំចេញ ចិនវិញ លេខ១ខាងនាំចូល
សហរដ្ឋអាមេរិក គឺជាប្រទេសដែលសំបូរកាកសំណល់សំរាម ច្រើនពោសពាស លើសគេទាំងអស់ ដោយសារតែប្រជាជនអាមេរិក មានទំលាប់ ទិញទំនិញ គ្រប់សព្វសារពើ ច្រើនជ្រុលហួសហេតុ មិនថាចំណីអាហារ ឬសម្ភារៈប្រើប្រាស់។ ឆ្នាំ២០១៥ អាមេរិក បាននាំចេញកាកសំណល់សំរាមរបស់ខ្លួនប្រមាណជិត ៤៣លានតោន ដែលគិតជាទឹកប្រាក់ប្រហែល២៣,៧ពាន់លានដុល្លារ។
ចិនដែលជាមានឧស្សាហកម្មផលិតទំនិញគ្រប់មុខ ធំជាងគេ ត្រូវការនូវវត្ថុធាតុដើមគ្រប់មុខ ហើយក្នុងនោះ មួយផ្នែកបានមកពីការកែច្នៃកាកសំណល់សំរាម។ តួលេខឆ្នាំ២០១៥ដដែលបង្ហាញថា ចិនបាននាំចូលសំរាម ចំនួនជិត៥៩,៦លានតោន។ វត្ថុធាតុដើម ដែលត្រូវបានកែច្នៃចេញពីកាកសំណល់ទាំងនោះ មួយផ្នែកត្រូវយកទៅប្រើប្រាស់ ក្នុងឧស្សាហកម្មចិន និងមួយផ្នែកទៀត គឺចិននាំចេញ យកទៅលក់នៅតាមប្រទេសផ្សេងទៀត។
ការកែច្នៃកាកសំណល់សំរាមខ្លះ ពោរពេញដោយផលអាក្រក់
ប្រទេសមានឧស្សាហកម្មរីកចំរើនមួយចំនួនធំ ត្រូវការវត្ថុធាតុដើម តែមិនអាចមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីកែច្នៃសំរាមទាំងនោះទេ។ ការកែច្នៃកាកសំណល់នៃវត្ថុប្រើប្រាស់ទាំងនោះ ដើម្បីធ្វើវាទៅជាវត្ថុធាតុដើមឡើងវិញ មិនមែនជាការងាយឡើយ។ គេត្រូវចំណាយថាមពល និងសារធាតុពុលដ៏គ្រោះថ្នាក់ជាច្រើនប្រភេទ ដើម្បីអាចបំលែង ឫផ្តាច់ធាតុផ្សំនីមួយៗបាន។ ជាងនេះទៅទៀត មិនមែនកាកសំណល់ គ្រប់មុខ សុទ្ធតែអាចយកទៅកែច្នៃបានទេ។
ឧស្សាហកម្មកែច្នៃសំរាម បានបញ្ចេញនូវសារធាតុពុល ឬបោះចោលនូវកាកសំណល់ ដែលគេមិនត្រូវការ ទៅក្នុងធម្មជាតិ។ ធនធានទឹក ដី និងខ្យល់អាកាស បានរងផលប៉ះពាល់យ៉ាងខ្លាំង។ ដូច្នេះហើយ បានជានៅតាមប្រទេសខ្លះ ឧស្សាហ៍កម្មកែច្នៃកាកសំណល់ ដែលបង្កផលប៉ះពាល់ច្រើនពេក ត្រូវរដ្ឋកំណត់ឲ្យបង់ពន្ធយ៉ាងធ្ងន់។ ក្នុងករណីនេះហើយ ដែលចិន បានក្លាយជាទីផ្សារសំរាមកែច្នៃធំជាងគេ ដោយសារប្រទេសផ្សេង គេលក់ទៅឲ្យ ព្រោះនៅចិនឧស្សហកម្មនេះ ពុំមានការត្រួតពិនិត្យ ឲ្យបានម៉ដ្ឋចត់ទេ ហើយពន្ធក៏ថោកទៀត។
ករណីពិសេសមួយទៀត គឺឥណ្ឌា។ ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ឥណ្ឌា បានក្លាយទៅជា ទីចាក់ចោល នូវទូរស័ព្ទដៃ ទូរទស្សន៍ កុំព្យូទ័រ និងសម្ភារៈអេឡិចត្រូនិកចាស់ៗ គ្រប់ប្រភេទដែលហួសសម័យ ដែលគេលែងនិយមប្រើ។ ក្រុមហ៊ុនអ្នករកស៊ី បានដើរប្រមូលទិញ ហើយយកមកចោលនៅឥណ្ឌា បន្ទាប់មកទៀតគឺក្រុមហ៊ុនឥណ្ឌា ដែលត្រូវប្រើមនុស្សឲ្យ រុះរើកកាយ ដើម្បីកាត់យកបំណែកលោហៈតូចៗ ដែលមាននៅក្នុងឧបករណ៍ទាំងនោះ។
ចរាចរណ៍សំរាម បានក្លាយជាមុខជំនួញមួយដ៏កាក់កប។ ការកែច្នៃ យកវត្ថុធាតុដើមទាំងនោះ មកប្រើម្តងទៀតគឺជាគំនិតល្អណាស់ ព្រោះវាប្រសើរជាងការដែលទៅបន្តបូម កកាយយកធនធាតុធម្មជាតិមកប្រើបន្ថែមទៀត។ អាល្លឺម៉ង់ មានបច្ចេកទេសសំអាតកាកសំណល់ ដែលមានជាតិពុលតុកស៊ិក បានល្អជាងគេ។ ចំណែក ស៊ុយអ៊ែតវិញបានប្រមូលទិញកាកសំណល់ ពីអង់គ្លេស ដើម្បីយកទៅដុតប្រើជាថាមពល និងកំដៅ។ សំរាមក្រដាសសឹងតែទាំងអស់នៅអឺរ៉ុប ត្រូវបាននាំចេញទៅចិន ដើម្បីកែច្នៃធ្វើជាកាតុង ប្រើសំរាប់វិចខ្ចប់ទំនិញ។
វាចំណុចល្អណាស់ ដែលគេបានប្រើសំរាម ឬកាកសំណល់ផ្សេងៗឲ្យមានប្រយោជន៍ម្តងទៀត។ តែទន្ទឹមគ្នានេះ ចរាចរណ៍ដឹកសំរាម ខ្វែងខ្វាត់ពេញពិភពលោក ក៏បានចូលរួម បញ្ចេញចោលនូវឧស្ម័នពុលទៅក្នុងបរិយាកាសដែរ តាមរយៈមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន។ សមាគមបរិស្ថាន ជាច្រើន បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ ផ្តល់អាទិភាព ដល់ការកែច្នៃសំរាម នៅតាមប្រទេសដើម ចៀសវាងការដឹកចេញដឹកចូល។
ប្រទេសក្រីក្រ ក្លាយជាទីចាក់ចោល នូវកាកសំណល់ដែលមានជាតិពុល
ចរាចរណ៍កាកសំណល់គ្រោះថ្នាក់ ដែលមានផ្ទុកជាតិពុល ទូទាំងពិភពលោក ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយសន្ធិសញ្ញាទីក្រុងបាល់ ដែលចូលជាធរមាននៅឆ្នាំ ១៩៩២។ ក៏ប៉ុន្តែការគោរពជាក់ស្តែងនៃ សន្ធិសញ្ញានេះ នៅមិនទាន់ស្ថិតក្នុងកំរិតមួយ ដែលគេទទួលបាននៅឡើយទេ។ យ៉ាងណាមិញ មកទល់ពេលនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតែមិនទាន់ផ្តល់សច្ចាប័ន ឲ្យដល់សន្ធិសញ្ញានេះនៅឡើយទេ។ មានន័យថា អាមេរិក នៅតែអាចបន្តដឹកកាកសំណល់ មានជាតិពុល ចេញពីប្រទេសរបស់ខ្លួន ទៅចាក់ចោលនៅប្រទេសផ្សេងទៀតដដែល។
ជាទូទៅ គឺប្រទេសក្រីក្រ ដែលរងគ្រោះ ក្លាយជាទីចាក់សំរាម របស់ប្រទេសអ្នកមាន។ ឧទាហរណ៍ ក្រុមហ៊ុន ឧស្សហកម្មចិន ដែលរកស៊ីកែច្នៃសំរាម អាចបញ្ជូនបន្ត នូវកាកសំណល់ជាតិពុល ដែលគេមិនត្រូវការ យកទៅចាក់ចោល នៅតាមប្រទេសក្រីក្រណាមួយផ្សេងទៀត។ សកម្មភាពនេះ បានក្លាយជាជំនួញផ្លូវងងិត ឃុបឃិតគ្នា រវាងក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ជាមួយអាជ្ញាធរតាមប្រទេសមួយចំនួន ដោយមិនបានគិតខ្វល់ ពីផលប៉ះពាល់ ដល់បរិស្ថាន និងសុខភាពរបស់ប្រជាជន។ ប្រជាជនក្រីក្រ ដែលបង្ខំចិត្ត ធ្វើការនៅក្នុងគំនរកាកសំណល់ គ្រឿងអេឡិចត្រូនិកនៅឥណ្ឌា ប្រឈមមុខនឹងជំងឺមហារីក គ្រប់មុខ។
ទំលាប់អាក្រក់របស់មនុស្ស “បានថ្មីចោលចាស់”
ការចេះកែច្នៃកាកសំណល់សំរាម យកមកប្រើម្តងទៀត គឺជារឿងល្អហើយ។ តែអ្វីដែលចោទ គឺថាកាកសំណល់ សំរាម សម្ភារៈចាស់ៗ បានកើនឡើងយ៉ាងលឿនរហ័ស ដោយសារតែមនុស្សយើង មានចរិកទិញបោះចោល ទិញបោះចោល បានថ្មីចោលចាស់ សំបូរបែបជ្រុលពេក។ ទាំងនេះ វាបានបូកបន្ថែម ជាមួយនឹងគោលនយោបាយរបស់ក្រុមហ៊ុនផលិតសម្ភារៈអេឡិចត្រូនិក ដែលធ្វើយ៉ាងណា ឲ្យផលិតផលរបស់ពួកគេ មានអាយុប្រើប្រាស់កាន់តែ ខ្លីទៅៗ។ ធ្វើយ៉ាងនេះ គឺដើម្បីជម្រុញឲ្យមនុស្ស ទិញផលិតផលថ្មីប្រើរហូត។
ចុះបើយើងងាកមកកាត់បន្ថយ កាកសំណល់សំរាម វិញ? វាដល់ពេលហើយ ដែលយើងគ្រប់គ្នា ក្នុងនាមជាអ្នកប្រើប្រាស់ គួរពិចារណា ពីផលអាក្រក់ នៃទំនិញសម្ភារៈនីមួយៗ ដែលខ្លួនទិញមកប្រើ។ ពេលខ្លះរបស់ចាស់ៗ ក៏មិនគួរចោលវា ទៅស្រវ៉ាថ្មីដែរ បើសិនជាវានៅប្រើការបាន។ របស់ចាស់ៗខ្លះ គឺបង្កប់ដោយអនុស្សាវរីយ៍។ មិនទិញទំនិញដែលឥតប្រយោជន៍ គឺមិនចំនាយប្រាក់ ហើយក៏មិនបានចូលរួមបង្កើនសំរាម។ ចូលរួមកាត់បន្ថយកាកសំណល់សំរាម គឺចូលរួមជួយកាត់បន្ថយការបំពុលបរិស្ថានធម្មជាតិ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ