មរណភាពរបស់លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់៖ ហេតុអ្វីអាមេរិកយឺតយ៉ាវចេញសេចក្តីថ្លែងការរំលែកទុក្ខ?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៩:០១
ប្រទេសបារាំង នៅថ្ងៃចន្ទទី ៣០ កញ្ញា ប្រារព្ធពិធីបុណ្យ កាន់ទុក្ខ ជាតិឲ្យអតីតប្រធានាធិបតីលោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ ដែលបានទទួលមរណភាព កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ក្នុងជន្មាយុ ៨៦ឆ្នាំ។ នៅថ្ងៃចន្ទ នេះ ពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធចុងក្រោយ សម្រាប់អតីតប្រធានាធិបតី ហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ ត្រូវបានប្រារព្ធឡើង យ៉ាងអធិកអធម ក្រោមអធិបតីភាពរបស់ប្រធានាធិបតី បារាំងលោកអេម៉ានុយអែល ម៉ាក្រុង នៅព្រះវិហារ កាតូលិក Saint Sulpice កណ្តាលក្រុងប៉ារីស។
ក្រៅពីអតីតប្រធានាធិបតី បារាំងមុនៗ ដូចជា លោកNicolas Sarkozy ឬហ្វ្រង់ស័ ហូឡង់ជាដើម មេដឹកនាំបរទេស និងគ្រួសាររាជវង្ស ជាង៨០រូប បានមកចូលរួម ក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធចុងក្រោយ ចំពោះ អតីតប្រធានាធិបតី ហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ ដែលបានទទួលមរណភាពកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២៦ កញ្ញា ក្នុងជន្មាយុ ៨៦ឆ្នាំ។
នៅក្នុងចំណោមមេដឹកនាំបរទេស គេសង្កេតឃើញ វត្តមានលេចធ្លោជាងគេរបស់ ប្រធានាធិបតី រុស្ស៊ី លោកវ្លាឌីមៀរ ពូទីន ដែលគេចាត់ទុកជាប្រមុខដឹកនាំរបស់ប្រទេសដ៏សំខាន់មួយ ដែលបានចូលរួម នៅក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធរបស់អតីតប្រធានាធិបតីបារាំង។ បន្ទាប់ពីនោះ គឺមានប្រធានាធិបតី អ៊ីតាលី នាយករដ្ឋមន្រ្តីហុងគ្រី នាយករដ្ឋមន្រ្តី ប្រទេសលីបង់ ព្រះចៅហ្សកដានីទី២ ស្តេចរបស់ប្រទេសកាតា ឬព្រះមហាក្សត្រមូណាកូជាដើម។ នៅក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធឲ្យសពលោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ នៅថ្ងៃនេះ មានផងដែរ អតីតមេដឹកនាំបរទេស ដែលធ្លាប់ធ្វើការជាមួយ លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ នៅក្នុងពេលលោកកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតី បារាំង រយៈពេល ១២ឆ្នាំ។
តាមវិមានប្រធានាធិបតីបារាំង អតីតប្រធានាធិបតី អាមេរិក លោកបីល គ្លីនតុន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តីអាល្លឺម៉ង់ អេស្ប៉ាញ ហើយនិងអតីតប្រធានាធិបតីអាហ្វហ្កានីស្ថាន Hamid Kazai ជាដើម គឺបានធ្វើដំណើរផ្ទាល់ មកចូលរួមគោរព វិញ្ញាណក្ខន្ធសពអតីតប្រធានាធិបតីបារាំង លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់។
ដើរតាមផ្លូវរបស់លោកស្ហៀរ៉ាក់ លោកម៉ាក្រុងចង់ស្តារទំនាក់ទំនងឡើងវិញ ជាមួយរុស្ស៊ី
លោកប្រធានាធិបតី រុស្ស៊ី វ្លាឌីមៀរ ពូទីន ជាមេដឹកនាំប្រទេសមានអំណាចធំជាងគេ ដែលបានទៅចូលរួមផ្ទាល់ ក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធសពរបស់អតីតប្រធានាធិបតី បារាំង លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ នៅទីក្រុងប៉ារីស។
នៅមុនទំនាក់ទំនងបារាំង រុស្ស៊ី ចុះល្អក់កករ ជាពិសេសនៅក្រោយ រុស្ស៊ីរងការដាក់ទណ្ឌកម្មពីអឺរ៉ុប ដោយសារតែកាត់យកទឹកដីគ្រីមេរបស់អ៊ុយក្រែន នៅឆ្នាំ ២០១៤ ទំនាក់ទំនងបារាំង និងរុស្ស៊ីបានល្អប្រសើរដល់ចំណុចមួយ ខ្ពស់មិនធ្លាប់ មាន នៅក្នុងអាណត្តិ ដឹកនាំរបស់អតីតប្រធានាធិបតី ហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ ជាមួយកាសែតអង់គ្លេស Financial Times កាលពីខែមិថុនាកន្លងទៅ គឺនៅពេលលោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់កំពុងធ្លាក់ខ្លួនឈឺទៅហើយនោះ លោកប្រធានាធិបតី រុស្ស៊ីវ្លាឌីមៀរពូទីនបាននិយាយសរសើរប្រធានាធិបតី បារាំង លោកស្ហៀរ៉ាក់ ថា ជាប្រធានាធិបតីប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត និងមានចក្ខុវិស័យ មើលឃើញរបស់ដែលអ្នកដទៃមើលមិនឃើញ។
ចូលកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី នៅឆ្នាំ ១៩៩៩ ទៅតាមការជំរុញ របស់មេដឹកនាំរុស្ស៊ី លោកបូរីស អែលស៊ីន លោកវ្លាឌីមៀរ ពូទីន ត្រូវគេចាត់ទុកជាមេដឹកនាំរបស់រុស្ស៊ី ដែលខ្វះបទពិសោធន៍នយោបាយ និងកំពុងដឹកនាំប្រទេសមួយដែលកំពុងមានសេដ្ឋកិច្ចចុះខ្សោយ។ ប៉ុន្តែ ប្រធានាធិបតីបារាំង ជំនាន់នោះ គឺលោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ ដែលនិយាយយ៉ាងច្បាស់លាស់ ភាសារុស្ស៊ី មិនយល់ឃើញដូច្នេះទេ។ លោកបានចាត់ទុកមេដឹកនាំរុស្ស៊ី ស្មើនឹងមេដឹកនាំបរទេសដទៃទៀត។ ជំនឿទុកចិត្តរបស់ប្រធានាធិបតី បារាំងជំនាន់នោះ បានធ្វើឲ្យលោកពូទីន ហ៊ានដល់ទៅអញ្ជើញលោកស្ហៀរ៉ាក់ ឲ្យចូលមើលទីតាំងកងទ័ពសម្ងាត់រុស្ស៊ី នៅក្បែរទីក្រុងម៉ូស្គូ នៅឆ្នាំ ២០០៤។
នៅឆ្នាំ ២០០៦ នៅមួយឆ្នាំ មុនអស់អាណត្តិប្រធានាធិបតី លោកស្ហៀរ៉ាក់បានបំពាក់មេដាយ កិត្តិយសឲ្យប្រមុខដឹកនាំរុស្ស៊ី។ ប្រធានាធិបតី បារាំង និងរុស្ស៊ី គោរពគ្នាទៅវិញ ទៅមក និងចុះសម្រុងគ្នា ច្រើន នៅក្នុងនយោបាយការបរទេស ជាពិសេសនៅក្នុងរឿងអន្តរាគមទ័ព ក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។
កាលណោះ ដោយមានជំហររួមជាមួយនាយករដ្ឋមន្រ្តីអាល្លឺម៉ង់ លោកប្រធានាធិបតី បារាំង ជាមួយ លោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បានឯកភាពគ្នា បោះឆ្នោត វេតូ មិនឲ្យក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បោះឆ្នោត បញ្ជូនទ័ពទៅអន្តរាគមយោធានៅទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់ ទៅតាមការចង់បានរបស់ប្រធានាធិបតី អាមេរិក។
សម្រាប់អ្នកជំនាញ ជំហររបស់បារាំង ក្នុងអាណត្តិរបស់លោកស្ហៀរ៉ាក់ ដែលប្រឆាំងមិនបញ្ជូនទ័ពទៅអ៊ីរ៉ាក់ ទៅតាមការចង់បានរបស់អាមេរិក មានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នានឹងជំហររបស់ប្រធានាធិបតីបារាំងសព្វថ្ងៃ ដែលព្យាយាម ស្រោចស្រង់កិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរ អ៊ីរ៉ង់ បើទោះបីជាអាមេរិក ដកខ្លួន និងគំរាមពិន័យប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តដែលទិញប្រេងពីអ៊ីរ៉ង់។
ខុសពីប្រធានាធិបតី បារាំង អាណត្តិមុនៗ ដែលបានបង្ខិតខ្លួនទៅខាងអាមេរិក ខាងកម្លាំងទ័ពអូតង់ លោកម៉ាក្រុង មានជំហរស្រដៀងគ្នានឹងលោកអតីតប្រធានាធិបតីហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ គឺចង់ទៅត្រូវរ៉ូវ ជានាឡើងវិញ ជាមួយរុស្ស៊ី។ ជាក់ស្តែង ជាមួយរដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ បារាំងសព្វថ្ងៃ កំពុងជំរុញ ឲ្យមានការចរចា ជាមួយភាគីរុស្ស៊ី និងរដ្ឋាភិបាលអ៊ុយក្រែន ដើម្បីសន្តិភាព នៅតំបន់ភាគខាងកើតអ៊ុយក្រែន។ សព្វថ្ងៃទោះជាស្ថានភាពនៅអ៊ុយក្រែននៅមិនទាន់ចុះស្ងប់ស្ងាត់ ប៉ុន្តែ ប្រធានាធិបតីបារាំង លែងសូវនិយាយពីរឿងរុស្ស៊ី កាត់ផ្តាច់យកទឹកដី គ្រីមេរបស់អ៊ុយក្រែន។ ប្រធានាធិបតីបារាំង នៅបានពន្លយចង់ឲ្យគេដាក់បញ្ចូលរុស្ស៊ី ទៅក្នុងក្រុមប្រទេសមហាឧស្សាហកម្ម G8ឡើងវិញទៀត។
លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់ ៖ ប្រធានាធិបតីដែលហ៊ាននិយាយថា ទេ ជាមួយ អាមេរិក
ពីខាងចំណែកមេដឹកនាំអាមេរិក មានតែអតីតប្រធានាធិបតីបៀល គ្លីនតុនម្នាក់ទេ ដែលបានមកចូលរួមផ្ទាល់ ក្នុងពិធីគោរពវិញ្ញាណក្ខន្ធចុងក្រោយរបស់លោកហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់។លោកស្ហៀរ៉ាក់ ទទួលមរណភាពតាំងពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ មេដឹកនាំបរទេស ជាច្រើន បានប្រតិកម្មភ្លាមៗ ចូលរួមរំលែកទុក្ខជាមួយ គ្រួសាររបស់លោកស្ហៀរ៉ាក់។ គេត្រូវរង់ចាំដល់ថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៩កញ្ញា គឺ៣ថ្ងៃក្រោយមរណភាពរបស់អតីតប្រធានាធិបតីបារាំង ទើបគេឃើញ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ របស់រដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាមេរិក លោកMike Pompeo ដែលថា លោកស្ហៀរ៉ាក់បានធ្វើការមិនឈប់ឈរ ដើម្បី ការពារតម្លៃ និងគំនិត ដែលអាមេរិកមានជំហរយល់ស្របជាមួយបារាំង។ នៅថ្ងៃអាទិត្យដែរ សេតវិមានបានប្រកាសថា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំទីក្រុងប៉ារីស ដែលនឹងតំណាងអាមេរិក នៅក្នុងពិធីបុណ្យសពរបស់លោកអតីតប្រធានាធិបតីបារាំង ស្ហៀរ៉ាក់។
រដ្ឋបាលលោកដូណាល់ ត្រាំ យឺតយ៉ាវ ដល់ទៅ ៣ថ្ងៃ ទើប ចេញលិខិតរំលែកទុក្ខ សម្រាប់អតីតប្រធានាធិបតីបារាំង។ នេះមិនមែនជារឿងចម្លែកទេ បើសិនគេមើលទៅលើប្រវត្តិទំនាក់ទំនងអាមេរិក ជាមួយបារាំង នៅក្នុងអាណត្តិដឹកនាំរបស់លោកប្រធានាធិបតីហ្សាក់ ស្ហៀរ៉ាក់។ នៅឆ្នាំ ២០០៣ នៅពេលលោកធ្វើជាប្រធានាធិបតីបារាំង លោកស្ហៀរ៉ាក់ បានចេញមុខប្រឆាំងអាមេរិក នៅក្នុងរឿងធ្វើសង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់។ អាមេរិករបស់លោកប៊ូស បានទាមទារឲ្យបារាំងចូលរួមបញ្ជូនទ័ពទៅធ្វើអន្តរាគមន៍ទ័ពក្នុងទឹកដី អ៊ីរ៉ាក់ ។ ប៉ុន្តែ ប្រធានាធិបតីបារាំង បានបដិសេធ ក្នុងហេតុផលថា គេគ្មានភស្តុតាង ដែលថា សាដាម ហ៊ូសេន មានលាក់អាវុធគីមី តាមការចោទប្រកាន់របស់អាមេរិក។
ជំហររបស់លោកស្ហៀរ៉ាក់ ដែលប្រឆាំងនឹងសង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ បានធ្វើទំនាក់ទំនងបារាំង និងអាមេរិកចុះដល់កម្រិតដ៏អាក្រក់មិនធ្លាប់មាន។ ជនជាតិអាមេរិកស្អប់ មិនចូលចិត្ត មិនចូលស្ហៀរ៉ាក់ ព្រោះដោយហេតុថា ជាអ្នកហ៊ាន ប្រឆាំង មិនព្រមតាមអាមេរិក។ ការខ្វែងគំនិតគ្នា រវាងបារាំង និងអាមេរិក នៅជំនាន់នោះបានធ្វើបណ្តាលឲ្យមានការធ្វើពហិការ លើទំនិញស្រាបារាំង។
ដោយសារស្អប់បារាំងពេក ហាងលក់Frech Fried ខ្លះ នៅអាមេរិកបានប្តូរឈ្មោះទៅជាFried for freedomទៀតផង។ លោកស្ហៀរ៉ាក់ ក្លាយជាជនសំអប់ក្នុងក្រសែភ្នែករបស់ប្រជាជនអាមេរិក និងអតីតប្រធានាធិបតីប៊ូស ដែលអវត្តមាន នៅក្នុងពិធីបុណ្យសពរបស់លោកនៅថ្ងៃនេះ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងការចងចាំរបស់មនុស្សជាតិ លោកជាប្រធានាធិបតីដែលទទួលជោគជ័យ និងមានចក្ខុវិស័យ ដែលមិនបានទៅចូលរួមជាមួយអាមេរិក បង្កធ្វើនៅអ៊ីរ៉ាក់ ដែលជាដើមចមនៃអស្ថិរភាពរបស់ប្រទេសនេះ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ