បោះឆ្នោតនៅបង់ក្លាដែស ពោរពេញដោយហិង្សា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៤៣
ការបោះឆ្នោតសភាជាតិនៅប្រទេសបង់ក្លាដែស នៅថ្ងៃទី៣០ធ្នូនេះ គឺពោរពេញទៅដោយអំពើហិង្សា ការគំរាមកំហែងបក្សប្រឆាំង និងការសម្លុតបំភ័យអ្នកបោះឆ្នោត។ តុល្យការបឋម មានស្លាប់មនុស្សយ៉ាងហោច១៧នាក់របួសជាង២០នាក់។ គេរំពឹងថា លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស្សែក ហាស៊ីណា (Sheikh Hasina)នឹងឈ្នះឆ្នោតដោយស្រួល និងអាចកាន់អំណាច ជាគម្រប់អាណត្តិទី៤។ លោកស្រី ធ្លាប់កាន់អំណាចម្តងនៅអាណត្តិ១៩៩៦-២០០១ ហើយអាណត្តិទី២និង៣ ចាប់ពីឆ្នាំ២០០៨ រហូតមក។
អ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិនិងអន្តរជាតិ មើលឃើញថា ការបោះឆ្នោតនេះ រួមរឹតដោយហិង្សា ហើយ គ្មានសេរី និងគ្មានយុត្តិធម៌។ តើហេតុអ្វីបានជាអ្នកសង្កេតការណ៍ហ៊ានអះអាងយ៉ាងដូច្នេះ?
ជាដំបូង យើងគួរពិនិត្យពីអំពើហិង្សានៅថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះសិន។ នៅថ្ងៃនេះ គឺកើតមានហិង្សាកាន់តែខ្លាំងជាងនៅពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតទៅទៀត។ ពីព្រោះថា មានការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយចំនួន ត្រូវរងការវាយប្រហារបង្ហូរឈាមសម្លាប់មនុស្ស ស្លាប់អ្នកគាំទ្របក្សកាន់អំណាច និងបក្សកាន់អំណាច។ បើតាមប្រភពពីអាជ្ញាធរថា ដោយសារតែការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងសកម្មជនគាំទ្របក្សកាន់អំណាច និងអ្នកគាំទ្របក្សប្រឆាំង ហើយពួកគេវាយដំគ្នារហូតដល់ស្លាប់។ រីឯប៉ូលីសម្នាក់ ក៏ត្រូវគេប្រើហិង្សា រហូតដល់ស្លាប់ដែរ។
ដើម្បីរក្សាសន្តិសុខ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ពង្រាយកងកម្លាំងទាហាននិងនគរបាល ប្រមាណ៦០ម៉ឺននាក់ ដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាពនៅមណ្ឌលបោះឆ្នោត៤ម៉ឺនកន្លែង។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពង្រាយកងកម្លាំងបែបនេះ គឺធ្វើឲ្យអ្នកខ្លះយល់ថា ជាការបំភិតបំភ័យទៅវិញ។ គេយល់ដូច្នេះ ក៏មិនសូវជាខុសដែរ ពីព្រោះ ជាក់ស្តែង នៅថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ មានសេចក្តីរាយការណ៍ថា មានកម្លាំងអាជ្ញាធរមួយចំនួន បានរារាំងសកម្មជនដែលគេស្គាល់ច្បាស់ថា គាំទ្របក្សប្រឆាំង មិនឲ្យចូលទៅបោះឆ្នោតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះទេ។ អង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្ស Humain Right Watch ប្រចាំនៅប្រទេសនេះ ក៏បានវាយតម្លៃដែរថា ការបោះឆ្នោតនេះ គឺគ្មានសុរិតភាព និងមានការបំភិតបំភ័យ គំរាមកំហែងអ្នកបោះឆ្នោត។
ជារួម បោះឆ្នោតលើកនេះ គឺគួរឲ្យព្រួយបារម្ភមែនទែន ពីភាពត្រឹមត្រូវនៃដំណើរការបោះឆ្នោត។ ពីព្រោះថា ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអ៊ីនធ័រនែត ត្រូវអាជ្ញាធរបិទខ្ទប់មិនឲ្យផ្សាយ។ ទូរទស្សន៍ឯកជនដែលផ្សាយតាមខ្សែកាប ឈ្មោះថា Jamuna TV ត្រូវកាត់ផ្តាច់ គឺគេមិនអាចមើលឃើញការផ្សាយបានទេនៅថ្ងៃនេះ។ ចំណែកប្រព័ន្ធអ៊ីនធ័រនែត ដូចភារីដឹងស្រាប់ហើយថា ត្រូវរអាក់រអួល តាំងតែពីថ្ងៃព្រហស្បត៍មកម្ល៉េះ។ ប្រព័ន្ធG3, 4G ដែលឲ្យគេប្រើអ៊ីនធ័រនែតតាមទូរសព្ទដៃនោះទៀតសោត ក៏ត្រូវអាជ្ញាធរប្រាប់រួចជាស្រេចហើយថា ត្រូវបិទរហូតដល់ពាក់កណ្តាលអធ្រាត្រ នេះ ទើបបើកឲ្យប្រើវិញ នៅថ្ងៃច័ន្ទ។
បើគេពិនិត្យមើលស្ថានការណ៍ តាំងពីពេលយុទ្ធនាការឃោសនារហូតមកដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ គឺអាចនិយាយថា បក្សកាន់អំណាចច្បាស់ជាអាចឈ្នះឆ្នោតទៀត?
លទ្ធផលផ្លូវការមិនទាន់ប្រកាសទេ តែគេស្ទើរតែអាចទាយទុកជាមុនបាន! ដ្បិតថា ទោះបីគណកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត អះអាងពីសុចរិតភាពរបស់ខ្លួនមែន ប៉ុន្តែទាំងបក្សប្រឆាំងនិងអ្នកសង្កេតការណ៍ឯករាជ្យ សង្កេតឃើញថា គណកម្មាធិការរៀបចំការបោះឆ្នោត មានភាពលម្អៀងច្រើនទៅលើបក្សកាន់អំណាច។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតគឺនៅតែឃើញមាន។
ជាឧទាហរណ៍ នៅថ្ងែនេះ នៅមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយ ប្រមាណជា៣០០គីឡូម៉ែត្រពីរដ្ឋធានីដាកា សមាជិកបក្សប្រឆាំង បានរកឃើញភស្តុតាងជាក់ស្តែងនៃការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត។
មូលហេតុមួយទៀត ដែលគេអាចនិយាយបានបក្សកាន់អំណាចនឹងឈ្នះឆ្នោតទៀត ពីព្រោះថា គ្មានបក្សប្រឆាំងណាអាចជាគូប្រជែងបាន។ ក្តៅពីបិទខ្ទប់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ចាប់អ្នកកាសែតដាក់គុក, ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សប្រឆាំងជាច្រើននាក់ ក៏ត្រូវអាជ្ញាធរនិងប្រព័ន្ធតុលាការធ្វើទុកបុកម្នេញដែរ។ អ្នកនយោបាយប្រឆាំងដ៏លេចធ្លោ អ្នកស្រី Khaleda Zia ត្រូវចាប់ចោទពីបទពុករលួយ និងត្រូវតុលការកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាការ ចំនួន១៧ឆ្នាំ។ បេក្ខជនតំណាងរាស្ត្ររបស់បក្សប្រឆាំង ១៦នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវអាជ្ញាចាប់ខ្លួនដែរ។ ចំណែកបេក្ខជន តំណាងរាស្ត្ររបស់បក្សប្រឆាំង ចំនួន១៧នាក់ មិនអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតបាន ដោយសារតែជាប់បណ្តឹងរបស់តុលាការ។ រីឯសកម្មជនគាំទ្របក្សប្រឆាំង ចំនួនជាង១ម៉ឺននាក់ ត្រូវចាប់ឃុំខ្លួន តាំងពីវិច្ឆិកាមក។
បើពិនិត្យមើលទិដ្ឋភាពនយោបាយ បរិកាសមុនការបោះឆ្នោត និងនៅថ្ងៃបោះឆ្នោតនេះ គេស្ទើរតែមិនចាំបាច់ទៅផ្អែកលើការស្ទង់មតិអ្វីផង ក៏គេអាចដឹងថា បក្សកាន់អំណាចបច្ចុប្បន្នច្បាស់ជានឹងយកជ័យជម្នះបានដោយងាយស្រួលជាទីបំផុត។
ក្រោមការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែសបច្ចុប្បន្ន គឺសេដ្ឋកិច្ច រីកចម្រើនជឿនលឿនណាស់
ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស្សែក ហាស៊ីណា Sheikh Hasina, រយៈពេល១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សេដ្ឋកិច្ចបង់ក្លាដែស ស្គាល់កំណើនយ៉ាងល្អ ពោលគឺក្នុងរង្វង់៦ ទៅ៧ភាគរយ ជាមធ្យម រៀងរាល់ឆ្នាំ។ ធនាគារពិភពលោក ក៏បានវាយតម្លៃដែរថា តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក អត្រាភាពក្រីក្រ គឺបានកាត់បន្ថយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរតែ៩០ភាគរយ អាចទទួលបានអគ្គិសនីប្រើប្រាស់។ ចំណែកអត្រាអ្នកមិនចេះអក្ខរ ក៏ថយចុះច្រើនដែរ។ រីឯអាយុសង្ឃឹមរស់របស់ពលរដ្ឋបង់ក្លាដែស អាចមានរហូតដល់៧៦ឆ្នាំ ស្ទើរតែគ្រាន់បើជាងឥណ្ឌានិងប៉ាគីស្ថាន ដែលជាប្រទេសជិតខាងផង។
ក្រៅពីរីកចម្រើនខាងសេដ្ឋកិច្ច លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីបង់ក្លាដែសបច្ចុប្បន្ន ត្រូវគេចាត់ទុកថា ជាមាតានៃមនុស្សធម៌ ពីព្រោះលោកស្រីបានអនុញ្ញាតទទួលយកជនភៀសខ្លួនរ៉ូហ៊ីងយ៉ា ស្ទើរតែជិត១លាន។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកស្រីគឺជាបុត្រីរបស់ Sheikh Mujibur Rahman បិតាស្ថាបនិកបង់ក្លាដែស ដែលជាអ្នកធ្វើឲ្យបង់ក្លាដែស ទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៧១។ ឪពុករបស់លោកស្រី ត្រូវគេគោរពកោតសរសើរសម្បើមណាស់។ ដូច្នេះហើយ បានជាលោកស្រីក៏ទទួលការគាំទ្រច្រើនដែរ នៅក្នុងប្រទេស។
ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ ការរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច កិច្ចការមនុស្សធម៌ ហើយនិងសិទ្ធិមនុស្សប្រជាធិបតេយ្យ ជារឿងដែលគេត្រូវថ្លឹងថ្លែង។ ក៏ប៉ុន្តែ ទស្សនៈរបស់លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រី «ដើម្បីរីកចម្រើនសេដ្ឋកិច្ច គេត្រូវលះបង់សិទ្ធសេរីភាព និងកាត់បន្ថយប្រជាធិបតេយ្យខ្លះៗ»។
ផ្ទុយទៅវិញ អ្នកវិភាគនយោបាយ ខ្លះ យល់ថា លោកស្រីនាយករដ្ឋមន្ត្រីឈ្លក់វង្វេងនឹងអំណាចជ្រុលពេកហើយ។ គេបានលើកឡើងថា លោកស្រីធ្វើអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដើម្បីបានអំណាច ហើយនិងហ៊ានធ្វើគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីរក្សាអំណាច៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ