ស្វែងយល់​ពី​ក្រមសីលធម៌​របស់​សាការី​ខេត្ត​គេបិច

វិជ្ជាជីវៈសាការី​ជាវិជ្ជាជីវៈ​ដ៏មានវ័យចំណាស់មួយ​មានដើមកំណើត​តាំងពី​ជាងមួយពាន់ឆ្នាំមុន​នៅទ្វីប អឺរ៉ុប។ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ វិជ្ជាជីវៈសាការី​មាននៅក្នុង​ជាង១២០ប្រទេស ក្នុងនោះ​មាន​ប្រទេសបារាំង អ៊ីតាលី រ៉ូមានី អាហ្សង់ទីន ជុប៉ុន ម៉ារ៉ុកជាដើម។ ចំណោមនោះ ខេត្តគេបិច​ក៏មានការ​ប្រកបវិជ្ជាជីវៈ សាការីផងដែរ ជាកេរ្តិ៍ដំណែលទទួលបាន​ពី​អាណានិគមបារាំង​ក្នុងសតវត្សទី១៧ ដែលកាលណោះ ខេត្ត គេបិចមានឈ្មោះថា៖ Nouvelle-France ។ សព្វថ្ងៃវិជ្ជាជីវៈសាការី​ជាវិជ្ជាជីវៈមួយ​ដែលទទួលបាន ការគោរព ទំនុកចិត្ត និងឲ្យតម្លៃយ៉ាងខ្លាំង​ពីពលរដ្ឋគេបិចទូទៅ។

Au Québec, le notaire a une mission tripartite. Non seulement il est un officier public et collabore à l’administration de justice, mais il est également un conseiller juridique, tel que prévu par l’article 10 de la Loi sur le notariat LN3.

ក្នុងនាមជាមន្ត្រីសាធារណៈ សាការីមានតួនាទី​ជាអ្នករៀបចំ​និងតាក់តែងកិច្ច ឬលិខិតយថាភូត​ជូនដល់ ភាគីនៃកិច្ចសន្យា ឬលិខិត ធានាភាពជាក់លាក់​នៃកាលបរិច្ឆេទ រក្សាទុកច្បាប់ដើម​នៃកិច្ច​ឬលិខិតនោះ និងព្រមទាំងមានភារកិច្ច​ចេញផ្តល់ជូនដល់ភាគី​នូវច្បាប់ចំលង​ដែលមានសុពលភាព​ស្មើនឹងច្បាប់ដើម។

Les notaires au Québec comptent actuellement plus de trois mille au service de la population québécoise d’environ huit millions. La plupart d’entre eux, soit soixante-quinze pourcent, assurent la pratique traditionnelle de notariat, tandis que vingt-cinq pourcent restant choisissent la pratique non traditionnelle, c’est-à-dire des notaires qui travaillent comme conseillers juridiques exclusivement sans être officier public recevant des actes authentiques.

ក្នុងបេសកកម្មបំពេញតួនាទីនិងមុខងារទាំងនេះ ការប្រកបវិជ្ជាជីវៈសាការី​ត្រូវប្រព្រឹត្តទៅ​ក្នុងក្របខណ្ឌ ច្បាប់ និងគោរពតាម​ក្រមសីលធម៌យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ម៉តចត់។

Les règles déontologiques sont principalement prévues dans le Code de déontologie des notaires et accessoirement dans le Code des professions et la Loi sur le notariat (LN2 et LN3) ainsi que dans les règlements auxquels les notaires sont soumis. Ces règles sont obligatoires, car leur non-respect peut entrainer des sanctions disciplinaires, des amendes et la radiation du tableau de l’ordre.

ក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈសាការី គឺជាវិធាន​បំពេញបន្ថែម​លើគោលការណ៍​និងវិធានច្បាប់ទូទៅ និង​មាន តួនាទី​គ្រប់គ្រង​តម្រែតម្រង់​ការប្រកបវិជ្ជាជីវៈច្បាប់​ដ៏មានសារសំខាន់មួយនេះ សម្រាប់ពលរដ្ឋ​ខេត្ត គេបិច និងក្នុងគោលដៅចំបង​គឺកិច្ចការពារ​ផលប្រយោជន៍​សាធារណៈ។ វិធានដែល​មាន​ចរិតលក្ខណៈ ជាក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ​សាការី​មានច្រើន តែយើងអាច​សង្ខេប​និងផ្តុំ​ជាគោលការណ៍ធំៗ​និងសំខាន់ៗ ដូចតទៅ៖

Premièrement, il s’agit de la « dignité » (សេចក្តីថ្លៃថ្នូរ) et de la bonne réputation des notaires. L’article premier du code de déontologie des notaires du Québec prévoit ainsi : « Le notaire doit agir avec dignité et éviter toutes les méthodes et attitudes susceptibles de nuire à la bonne réputation de la profession et à son aptitude à servir l’intérêt public. »

បានសេចក្តីថាជា គោលការណ៍ ដែលតម្រូវឲ្យ​សាការីប្រកាន់​នូវឥរិយាបទថ្លៃថ្នូរ ជៀសវាង​នូវទង្វើដែល នាំឲ្យប៉ពាល់​ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះដ៏ល្អ​របស់វិជ្ជាជីវៈសាការី និង​ផលប្រយោជន៍​សាធារណៈ។ ជាគោលការណ៍ ដែលអនុវត្ត​លើរាល់ទង្វើ​របស់សាការី​ទាំងក្នុងទំនាក់ទំនងទូទៅ​និងទំនាក់ទំនង​វិជ្ជាជីវៈ ទាំងក្នុង​ជីវិតពិត និង​ជីវិតលើបណ្តាញ។

Deuxièmement, le notaire doit observer les règles de probité, d’objectivité et d’intégrité les plus rigoureuses. ពោលគឺ ភាពស្មោះត្រង់ សុចរិតត្រឹមត្រូវ និងបូរណភាព។ បានសេចក្តីថា សាការីត្រូវ កំណត់ឲ្យបានច្បាស់​ជាមួយ​អតិថិជន​ឬភាគី ពីទំហំ​និងការបំពេញសេវាកម្ម​សាការី ហើយមិនត្រូវ​បន្លំ ភ្នែក​សាធារណៈជន អួតអាងហួសសម្ថភាព។ បើសិនជាខ្លួន​មិនមានលទ្ធភាព​ឬសមត្ថភាព​ដោះស្រាយ បញ្ហា​ដែលភាគីណាមួយ​បានពឹងពាក់ សាការីរូបនោះ​ត្រូវ ប្រឹក្សាជាមួយ ឬតម្រង់ទិស​ទៅអ្នកមាន សមត្ថកិច្ច​និងសមត្ថភាពលើបញ្ហានោះ។

Troisièmement, le notaire doit assurer son indépendance et son désintéressement. Autrement dit, il doit subordonner son intérêt personnel à celui de son client et sauvegarder en tout temps son indépendance professionnelle. ក្នុងន័យនេះ សាការីត្រូវជៀសវាង​ស្ថានភាពទាំងឡាយណា​ដែលនាំឲ្យ មាន​ទំនាស់​ផលប្រយោជន៍។ នៅពេលដែលសាការី​សង្កេតឃើញថា​អាចមាន​ទំនាស់ផលប្រយោជន៍ សាការី​នោះត្រូវ​ជូនដំណឹង​ទៅអតិថិជន​របស់ខ្លួន​ដែលពាក់ព័ន្ធ និង​ដកខ្លួនចេញ លើកលែងតែ​អតិថិជន ដែលបានមកពឹងពាក់​សេវាសាការីនោះ​យល់ព្រម​ឲ្យសាការី​បន្តមុខងារ បើទោះ​ទំនាស់ផលប្រយោជន៍ សាការីអាចកើតមានក៏ដោយ។ Par exemple, suite à l’avis par le notaire d’une situation de conflit d’intérêt quant à la transaction immobilière dont l’une des parties est un frère ou une sœur ou même l’ami proche du notaire, le client en question, à titre de partie à la transaction, peut permettre par écrit au notaire de continuer à exercer ses fonctions.

គោលការណ៍ធំទី៤ សម្រាប់សាការី​ក្នុងនាមជា​មន្រ្តីសាធារណៈគឺ៖ ភាពមិនលំអៀង និងកាតព្វកិច្ចផ្តល់ ប្រឹក្សា (Impartialité et devoir de conseil) ។ ឧទាហរណ៍ ក្នុងកិច្ចសន្យា​ទិញលក់​អចលនទ្រព្យ សាការី ត្រូវផ្តល់យោបល់​និងប្រឹក្សាច្បាប់​មិនត្រឹមតែ​ចំពោះ​អ្នកទិញ​ប៉ុណ្ណោះទេ គឺថែមទាំង​ចំពោះ​អ្នកលក់ផងដែរ ដោយ​មិនលំអៀង បើទោះជាទូទៅ​គឺអ្នកទិញ​ជាអ្នកបង់កម្រៃ​សេវាកម្ម​សាការី​ក៏ដោយ។

Cette impartialité ou neutralité active a été définie par la doctrine comme : « L’obligation à la fois morale et légale qui incombe au notaire, officier public, d’éclairer les parties, suivant leurs besoins respectifs et les circonstances particulières de chaque cas, sur la nature et les conséquences juridiques parfois même économiques de leurs actes et conventions, ainsi que sur les formalités requises pour assurer à ceux-ci leur validité et leur efficacité. » (P-Y. Marquis)

គោលការណ៍ធំទី៥គី ការរក្សាការសម្ងាត់វិជ្ជាជីវៈ (Confidentialité et secret professionnel)។ ពោលគឺ រាល់ពត៌មាន​ដែលទទួលបាន​ពីអតិថិជន​សាការី​ត្រូវរក្សាការសម្ងាត់​ឲ្យបានខ្ជាប់ខ្ជួន លើកលែងតែ​អតិថិជន យល់ព្រមឲ្យផ្សព្វផ្សាយ ឬតាមច្បាប់តម្រូវ​ប៉ុណ្ណោះ ទើបសាការី​អាចបញ្ចេញពត៌មាន​ទាំងនោះបាន។

Le sixième grand principe est que le notaire doit faire preuve de disponibilité et d’une diligence raisonnable dans la prestation des services, parce qu’elles sont le corollaire du respect des délais impartis. ដូចនេះសាការី​ត្រូវមានវត្ថមាន​ជានិច្ច​ករណីមានតម្រូវការ​សេវាកម្ម​ពីអតិថិជន​របស់ខ្លួន។ បើសិនជាសាការី​មិនអាចឆ្លើយតប​ទៅអតិថិជន​ក្នុងរយៈពេលណាមួយ​សមស្រប សាការី​ត្រូវផ្តល់ ពត៌មានជាមុន​ទៅអតិថិជន​នោះ ឧទាហរណ៍​ដូចជារយៈពេល​ឈប់សម្រាក​ផ្ទាល់ខ្លួន​របស់សាការី។

septièmement, c’est la « loyauté envers la profession » elle-même, car la bonne réputation de l’ensemble des notaires en dépend. Il faut alors éviter de commettre des actes dérogatoires tels que prévus entre autres par les articles 56, 57 et 65 du code de déontologie des notaires.

ជាសេចក្តីសន្និដា្នន បើទោះវាជាការបង្ហាញ​ដោយសង្ខេប​ពីក្រមសីលធម៌​សាការីខេត្តគេបិច តែយើងអាច សង្កេតឃើញថា គោលការណ៍​ទាំងនេះ​មានទំនាក់ទំនង​យ៉ាងជិតស្និទ​រវាងគ្នា បំពេញឲ្យគ្នា ហើយចូលរួម បំរើគោលដៅចំបង​នៃមុខងារ​មន្រ្តីសាធារណៈគឺ ការពារ​ផលប្រយោជន៍​សាធារណៈ។

Les notaires québécois comptent actuellement parmi les professionnels les plus respectés au Québec. Ils sont alors à la hauteur de la confiance que l’État leur témoigne en leur déléguant une parcelle de sa puissance, de son autorité. Continuez donc de l’être !

ពិតណាស់ថា តាមស្ថិតិផ្លូវការ មិនមានសាការី​ណាម្នាក់​រួចផុតឲ្យបាន១០០% ពីកំហុសវិជ្ជាជីវៈ​នោះទេ តែក៏មិនបានសេចក្តីថា​រាល់កង្វះខាត​សុទ្ធតែជា​កំហុសវិជ្ជាជីវៈ​នោះដែរ។ ព្រោះដូចជាអ្វី​ដែលតុលាការ វិជ្ជាជីវៈ​បានលើកឡើង​កាលពីឆ្នាំ២០០៣៖ « La doctrine et la jurisprudence en la matière énoncent que le manquement professionnel, pour constituer une faute déontologique, doit revêtir une certaine gravité. Il arrive à tous les professionnels de commettre des erreurs et la vie de ces derniers serait invivable si la moindre erreur, le moindre écart de conduite était susceptible de constituer un manquement déontologique. »

S’il y a une chose à retenir comme notaire, la norme à suivre n’est pas « être le meilleur notaire », mais plutôt, « Notaire moyen, prudent et diligent ».