ដំណើរនៃការសាបរលាបឥទ្ធិពលរបស់លោក ជា ស៊ីម នៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៥០
លោក ជា ស៊ីម គឺជាអ្នកនយោបាយជាន់ខ្ពស់ ដែលបានតស៊ូរំដោះជាតិកម្ពុជា ជាមួយមិត្តរួមអាវុធផ្សេងទៀត តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧មកម្ល៉េះ។ បើទោះបីជាលោកបានចំណាយពេលជិត៧០ឆ្នាំ ដើម្បីជាតិនិងប្រជាជនខ្មែរ ក៏ប៉ុន្តែកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់បុរសរូបនេះ ហាក់មិនមានភាពលេចធ្លោជាសាធារណៈគួរឲ្យកត់សម្គាល់ឡើយ។ មិនលេចធ្លោជាសាធារណៈ ក៏ប៉ុន្តែនៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក ជា ស៊ីម គឺជាប្រធាន ដែលធ្លាប់មានឥទ្ធិពល។ ប៉ុន្តែឥទ្ធិពលនោះបានសាបរលាបទៅវិញ នាពេលក្រោយៗមក។
កើតនៅថ្ងៃទី១៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៣២ នៅស្រុករមាសហែក ខេត្តស្វាយរៀង លោក ជា ស៊ីម បានលះបង់យុវភាពរបស់ខ្លួនស្ទើរតែទាំងស្រុង ដើម្បីចូលរួមនៅក្នុងចលនាតស៊ូខ្មែរឥស្សរៈ ដើម្បីឯករាជ្យជាតិ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៧ដល់ឆ្នាំ១៩៥៤។ សកម្មភាពតស៊ូរបស់លោក មានជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៧០ដល់ឆ្នាំ១៩៧៥។ ក្នុងអំឡុងពេលនោះ លោក ជា ស៊ីម បានចូលរួមជាមួយកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដើម្បីផ្ដួលរំលំរបប លន់ នល់។ ហើយក្រោយមក លោកបានឡើងតំណែងជាបន្តបន្ទាប់ ក្លាយជាប្រធានឃុំ ប្រធានស្រុក នៅភូមិភាគបូព៌ា។
នៅពេលខ្មែរក្រហមធ្វើការបោសសម្អាតផ្ទៃក្នុង នៅភូមិភាគបូព៌ា ក្នុងឆ្នាំ១៩៧៨ ខ្មែរក្រហមដែលបះបោរប្រឆាំងនឹង ប៉ុល ពត បានមកជួបជុំគ្នានៅស្រុកស្នួល ខេត្តក្រចេះ។ មហាសន្និបាតមួយបានរៀបចំឡើង នៅថ្ងៃទី០២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ និងបានសម្រេចជាឯកច្ឆ័ន្ទ បង្កើតរណសិរ្សមានឈ្មោះថា រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា។ រណសិរ្យនេះ មានលោក ហេង សំរិន ជាប្រធាន និងមានគណៈកម្មាធិការមជ្ឈឹមរណសិរ្សដែលមានទាំងលោក ជា ស៊ីម លោក ប៉ែន សុវណ្ណ និងលោក ហ៊ុន សែន ជាសមាជិកនៅក្នុងនោះផង។
ទីបំផុត រណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងពីវៀតណាម បានវាយរំលំរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្ងៃទី០៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្រោយការវាយរំលំរបប ប៉ុល ពត មានបញ្ហាជាច្រើនបានចោទឡើង។ ក្នុងនោះក៏មានផងដែរ ការប្រជែងកម្លាំងគ្នារវាងក្រុមលោក ប៉ែន សុវណ្ណ មកពីហាណូយ និងក្រុម លោក ជា ស៊ីម ហេង សំរិន ដែលជាអតីតខ្មែរក្រហមនៅក្នុងស្រុក ប្រឆាំងនឹង ប៉ុល ពត។
នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល លោក ហេង សំរិន ដែលតែងតាំងនៅថ្ងៃទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ លោក ជា ស៊ីម ទទួលបន្ទុកខាងមហាផ្ទៃ។ ប៉ុន្តែតំណែងនេះ ត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលលោក ប៉ែន សុវណ្ណ ដែលឡើងកាន់កាប់នាថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៨១ ដកចេញពីលោក ជា ស៊ីម ដោយសារតែក្ដី បារម្ភរបស់វៀតណាម និងដោយសារតែទំនាស់ប្រជែងអំណាច។ ជំនួសមកវិញ លោក ជា ស៊ីម បានទទួលមុខតំណែងជាប្រធានរដ្ឋសភា។
ក្នុងសៀវភៅ សុបិននិងការពិត លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន បានសរសេរថា នៅឆ្នាំ១៩៩០ ពេលដែលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងមានមុខមាត់ នៅក្នុងការចរចាជាមួយសម្ដេច នរោត្តម សីហនុ លោក ជា ស៊ីម ក៏គ្មានតួនាទីអ្វីសំខាន់ដែរ ក្រៅពីមានឈ្មោះថា ជា អ្នកតាចាំស្រុកម្នាក់ ដែលមានការគោរពដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ពីសំណាក់បក្សប្រជាជន និងលោក ហ៊ុន សែន។
ពេលមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅឆ្នាំ១៩៩១ លោក ជា ស៊ីម បានក្លាយជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជំនួសលោក ហេង សំរិន។ ប៉ុន្តែតំណែងនេះ គ្មានតួនាទីអ្វីសំខាន់សោះ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បើតាមការរៀបរាប់របស់លោក វ៉ាន់ឌី កាអុន លោក ជា ស៊ីម នៅតែបន្តក្ដាប់កម្លាំងផ្ទៃក្នុងមួយភាគធំដដែល ហើយការប្រជែងដណ្ដើមឥទ្ធិពលគ្នាដោយមិនចេញមុខ រវាងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ជា ស៊ីម នៅតែមានបន្តមកទៀត។
ប្រវត្តិវិទូ លោក Evan Gottesman ក៏បានលើកឡើងពីការប្រជែងអំណាចរវាងលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ជា ស៊ីម នៅក្នុងសៀវភៅរបស់ខ្លួនដែរ។ លោក Gottesman បានអះអាងថា លោក ជា ស៊ីម ទទួលបានភក្ដីភាពខ្លាំងពីសមាជិកជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ បើតាមលោក Gottesman នៅក្នុងចំណោមអតីតមន្ដ្រីខ្មែរក្រហមដែលបានតស៊ូរំដោះកម្ពុជា គឺមានតែលោក ជា ស៊ីម ម្នាក់គត់ ដែលបានកសាងគ្រឹះនិងឥទ្ធិពលមូលដ្ឋានយ៉ាងរឹងមាំនៅក្នុងជួរគណបក្ស។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បើតាមការកត់សម្គាល់របស់លោក Gottesman ឥទ្ធិពលនិងបណ្ដាញរបស់លោក ជា ស៊ីម ដែលជាក្រុមនិយមកណ្ដាល ចាប់ផ្ដើមថមថយ នៅឆ្នាំ១៩៩៤ ប៉ុន្តែបើទោះបីជាថយចុះខ្លះ ប៉ុន្តែមិនបានបាត់បង់ទាំងស្រុងទេ។
ព័ត៌មានស្ដីពីការប្រជែងអំណាចនៅក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានប្រវត្តិវិទូ និងអ្នកវិភាគនយោបាយលើកឡើងជាយូរមកហើយ ប៉ុន្តែមន្ដ្រីជាន់ខ្ពស់នៃគណបក្សនេះ មិនដែលទទួលស្គាល់ទេ។ នៅ ពេលដែល លោក ជា ស៊ីម ទទួលមរណភាព មន្ដ្រីនៃគណបក្សនេះបានអះអាងពីភាពរឹងមាំនៃគណបក្សខ្លួន តាំងពីថ្នាក់មូលដ្ឋាន ដល់ថ្នាក់កំពូលទៀតផង។
សម្រាប់អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យមួយចំនួនវិញ មរណភាពនៃលោក ជា ស៊ីម នឹងមិនធ្វើឲ្យបក្សប្រជាជនរង្គោះរង្គើទេ។ ព្រោះបើតាមក្រុមអ្នកវិភាគនេះ ការប្រជែងដណ្ដើមអំណាចគ្នាសម្រាប់បុរសខ្លាំងនៃបក្សប្រជាជន ហាក់ដូចជាកន្លងទៅឆ្ងាយហើយ។ នៅពេលដែលមានវ័យកាន់តែចាស់ អ្នកជំនាន់មុននៃបក្សនេះទាំងអស់ គ្រាន់តែព្យាយាមជួយជ្រោមជ្រែងគ្នា ដើម្បីជាតិ និងជាពិសេស ដើម្បីអ្នកជំនាន់ក្រោយរបស់គណបក្សខ្លួន៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ