តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង នៅក្រោយពេលកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីអាកាសធាតុ ចូលជាធរមាន
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៧:៥៣
កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ស្តីពីអាកាសធាតុ ទើបបានចូលជាធរមានជាផ្លូវការនៅថ្ងៃសុក្រទី ៤ វិច្ឆិកានេះ បន្ទាប់ពីប្រទេសហត្ថលេខី បានធ្វើសច្ចាប័នគ្រប់ចំនួនកំណត់។ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ត្រូវបានគេសង្ឃឹមថា គឺជាជោគជ័យធំធេងរបស់ពិភពលោក ក្នុងការការពារសុខមាលភាពរបស់មនុស្សជាតិ តាមរយៈការចូលរួមកាត់បន្ថយការកើនឡើង នៃកំដៅភពផែនដី មិនឲ្យកើនលើសពី២អង្សារសេ ពីនេះរហូតដល់ឆ្នាំ២០៥០។ តើក្រោយ ពេលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមាន នឹងមានអ្វីកើតឡើងតទៅទៀត? តើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ អាចនឹងត្រូវបានគេយកទៅអនុវត្ត ជាក់ស្តែងទេ?
កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុទីក្រុងប៉ារីស រឺហៅថា COP21 នេះ បានចូលជាធរមានហើយ បន្ទាប់ពីប្រទេសហត្ថលេខីចំនួន៥៥ប្រទេសបានផ្តល់សច្ចាប័ន ហើយដែលប្រទេសទាំង៥៥នេះ មានកំរិតបញ្ចេញឧស្ម័នពុលសរុបទាំងអស់ លើសពី៥៥%។
កម្មវត្ថុនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ស្តីពីអាកាសធាតុនេះ គឺដើម្បីប្រមូលប្រទេសទូទាំងពិភពលោក មិនថាប្រទេសធំប្រទេសតូច ប្រទេសអ្នកមានប្រទេសអ្នកក្រទេ ឲ្យចូលរួមកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នពុល ដែលជាប្រភពនៃការកើនឡើងនូវកំដៅរបស់ភពផែនដីយើង។ ឧស្ម័នពុលទាំងនោះមានជាអាទិ ឧស្ម័នកាបូនិក ឧស្ម័នមេតាន និងឧស្ម័ន ប្រូតុកស៊ីដអាស៊ូដ។ ឧស្ម័នទាំងអស់នេះ គឺវាកើតចេញពីការផលិតថាមពលនានា ដូចជាការដុតធ្យូងថ្ម និង ការប្រើប្រាស់ប្រេងឥន្ធនៈជាដើម។ គឺផ្សែងពុលទាំងអស់នេះ វាហោះទៅកកស្ទះហ៊ុំព័ត្រជុំវិញបរិយាកាសផែនដីយើង ដែលធ្វើឲ្យសីតុណ្ហភាព ឡើងបនិ្តចម្តងៗ។ បើនិយាយងាយស្តាប់ គឺមិនខុសពីយើងពាក់អាវក្រាសឃ្មឹក ច្រើនជាន់ ជាប់ជាប្រចាំថ្ងៃ ហើយធ្វើឲ្យយើងក្តៅហប់ទៅៗ អាចស្ទះដង្ហើមស្លាប់។
ជំហានថ្មី នៃយុទ្ធនាការកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នពុល៖
កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុនេះ មានកម្មវត្ថុធ្វើយ៉ាងណា កុំឲ្យកំដៅផែនដីយើងឡើងលើសពី២អង្សារសេ។ សួរថា ឥឡូវកិច្ចព្រមព្រៀងនេះចូលជាធរមានហើយ តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង?
បើនិយាយសម្រាប់ដំនាក់កាលនេះ គឺគ្មានអ្វីកើតឡើងទេ។ មិនមែនមានន័យថា ថ្ងៃស្អែក ប្រទេសហត្ថលេខីទាំង៩៤ គេនឹងបិទរោងចក្របញ្ចេញផ្សែងពុល រឺឈប់ដុតធ្យូងថ្មនោះទេ។ ការផ្លាស់ប្តូរ វានឹងមកដល់ដោយសន្សឹមៗ។ ចំណុចចំបងជាងគេ គឺថាការចូលជាធរមាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ និងជម្រុញឲ្យអ្វីៗ ឲ្យដំណើរការទៅមុខទៀត ដោយរហ័ស ជាពិសេសសម្រាប់ការចរចាសន្និសីទ COP22 ដែលនឹងប្រព្រឹត្តិធ្វើទៅ នៅទីក្រុងម៉ារ៉ាកេហ្ឆ ប្រទេសម៉ារ៉ុក នៅថ្ងៃចន្ទសប្តាហ៍ក្រោយនេះ។ បើសិនកិច្ចព្រមព្រៀងCOP21 មិនបានចូលជាធរមានពេលនេះទេ ម្លេះសន្និសីទCOP22នៅម៉ារ៉ុក មិនទៅមុខទេ ព្រោះភាគីទាំងរវល់តែនិយាយអូសទាញគ្នា ឲ្យប្រទេសផ្សេងទៀតយល់ព្រមផ្តល់សច្ចាប័នឲ្យលឿនៗ។
លោកស្រី Ségolène Royal រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានបារាំង និងជាប្រធានសន្និសីទCOP21 បានបញ្ជាក់ថា កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាធាតុចូលជាធរមាន គឺមានន័យថា សន្និសីទCOP22 ត្រូវដើរទៅមុខមួយជំហានទៀត ដោយត្រូវជជែកដេញដោលគ្នា លើចំណុចសំខាន់ៗ ផ្សេងទៀត សំដៅអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ការចូលជាធរមាននេះ នឹងបង្ហាញប្រាប់ទៅដល់ក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស ក៏ដូចជាអ្នកវិនិយោគនានា ឲ្យនាំគ្នាងៀកមកគិតគូរ អំពីបែបផែនថ្មីនៃការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គម តាមរយៈវិធីផ្សេងៗ ដែលមិនបញ្ចេញឧស្ម័នពុលច្រើនជ្រុលហួសហេតុ ដូចកាលពីមុន។
មិនចាប់បង្ខំប្រទេសហត្ថលេខី តែចង់បានការភ្ញាក់រលឹក៖
កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ស្តីពីអាកាសធាតុ ពុំមានចែងថាប្រទេសហត្ថលេខីទាំងអស់ ត្រូវតែមានកាតព្វកិច្ចគោរពទេ។ ការសន្យារបស់ប្រទេសទាំងអស់ ទាក់ទិនទៅនឹងការកាត់បន្ថយឧស្ម័នពុល រឺក៏ផែនការហិរញ្ញវត្ថុ ដើម្បីជំរុញការការពារបរិស្ថានជាដើមនោះ មិនត្រូវបានកំណត់ក្នុងអត្ថបទរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះទេ តែគេយកវាទៅដាក់ក្នុងឯកសារភ្ជាប់។
តាមពិតនេះគឺជាជំរើស របស់ក្រុមការងារ ក្នុងពេលចរចា កាលពីខែធ្នូឆ្នាំ២០១៥។ ជម្រើសនេះ មានមូលហេតុពីរ។ ទីមួយដោយសារគេចង់តំរូវទៅតាមការចង់បានរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក។ លោកអូបាម៉ា ដឹងថាបើសិនជាគេកំណត់កាតព្វកិច្ចឲ្យគោរព នៅក្នុងតួអត្ថបទរបស់កិច្ចព្រមព្រៀង គឺលោកត្រូវយកកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ទៅឆ្លងសភាទាំងពីរ។ ដូចយើងដឹងហើយ សភាទាំងពីររបស់អាមេរិក សុទ្ធតែជាអ្នកមកពីបក្សសាធារណរដ្ឋ ដែលមិនងាយធ្វើសច្ចាប័នអ្វីងាយៗទេ។ ការដែលមិនកំណត់កាតព្វកិច្ចក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង គឺបានអនុញ្ញាតិឲ្យរដ្ឋាភិបាលលោកអូបាម៉ា អាចផ្តល់សច្ចាប័នបានដោយស្រួល ដោយគ្រាន់តែធ្វើក្រិត្យប្រធានាធិបតីតែប៉ុណ្ណោះ។ ពុំនោះទេ កិច្ចព្រមព្រៀងនេះ មិនអាចចូលជាធរមាននៅថ្ងៃនេះទេ បើគ្មានសច្ចាប័នពីអាមេរិក ព្រោះអាមេរិកជាប្រទេសបញ្ចេញឧស្ម័នពុលច្រើនជាងគេ។
ហេតុផលទីពីរ គឺដោយយោងទៅលើបទពិសោធន៍នៃបរាជ័យ កាលពីលើកមុន។ កាលពីគេធ្វើប្រូតូកូលក្រុងក្យូតូ នៅឆ្នាំ១៩៩៧ គេបានកំណត់កាតព្វកិច្ចជាច្រើន សម្រាប់ប្រទេសហត្ថលេខី ដើម្បីកាត់បន្ថយការកើនឡើងកំដៅផែនដី។ តែទីបំផុត គ្មាននរណាម្នាក់គោរពទេ។
អ្នកវិភាគយល់ថា តែកាលណា ធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដែលកំណត់ពីកាតព្វកិច្ចរបស់ប្រទេសហត្ថលេខី ច្រើនជ្រុល និងតឹងតែង ដែលអាចរំលោភទៅលើអធិបតេយ្យភាពរបស់ប្រទេសនីមួយៗនោះ គឺទីបំផុតនឹងបរាជ័យ គ្មានគេធ្វើតាម។ លោក Thierry Lebel អ្នកជំនាញផ្នែកធនធានទឹក និងជាប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវដើម្បីការអភិវឌ្ឍន៍ មានយោបល់ថា ការចាប់បង្ខំ គឺមិនបានប្រយោជន៍។ អ្វីៗត្រូវចេញពីចិត្តពិត ចេញពីការប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសនីមួយ បន្ទាប់ពីយល់ដឹងច្បាស់លាស់ពីភាពចាំបាច់។
ប្រទេសទាំងអស់ ជាពិសេសប្រទេសដែលមានសេដ្ឋកិច្ចកំពុងនាំមុខ ដូចជាចិន ប្រេស៊ីល និងឥណ្ឌាជាដើម ត្រូវយល់ពីបញ្ហានេះ ហើយធ្វើការសហការគ្នា ដោយគ្មាននរណាចាំមើលបំណាំអ្នកណាទេ។ សរុបជារួម កិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីសស្តីពីអាកាសធាតុនេះ មានតម្លៃជាយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ ជាបន្ទាត់ដែលគេគូសវាសប្រាប់ប្រទេសហត្ថលេខី ថាគួរតែដើរតាម មិនមែនជាអត្ថបទច្បាប់ ដែលចាប់បង្ខំប្រទេសហត្ថលេខីទេ។
ចុះបើលោកដូណាល់ ត្រាំ ឈ្នះឆ្នោត វាសនាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
លោកដូណាល់ ត្រាំ ធ្លាប់បានប្រកាសថា បើលោកជាប់ឆ្នោត លោកនឹងដកអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុ។ តើអាចធ្វើទៅរួចដែររឺទេ? អ្វីៗអាចទៅរួចទាំងអស់ គ្រាន់តែថាវាអាចងាយស្រួល រឺលំបាក។ ជាការពិត លោកដូណាល់ ត្រាំ ដែលមានទស្សនវិស័យបែបសួនតួនិយម អត្មានិយមនោះ គិតថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ធ្វើឲ្យអាមេរិកខាត ព្រោះត្រូវកាត់បន្ថយការផលិតថាមពលដែលបញ្ចេញឧស្ម័នពុល។ គាត់គិតថា បើធ្វើអញ្ចឹង គឺអាមេរិកនិងខ្យោយ ព្រោះបាត់បង់ចរន្តនៃការផលិតទំនិញ រឺមួយក៏ផលិតមិនទាន់គេ។
បើវិភាគមែនទែន មិនមែនសហរដ្ឋអាមេរិកតែម្នាក់ឯងទេ ដែលត្រូវកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នពុល គេឯងផ្សេងទៀត ក៏គេធ្វើអញ្ចឹងដែរ។ អញ្ចឹងបើខាត គឺខាតទាំងអស់គ្នា។ មួយវិញទៀត លោកត្រាំនិយាយបែបនេះ ប្រហែលជាគាត់ភ្លេចគិត ថាសេដ្ឋកិច្ចសហរដ្ឋអាមេរិកបច្ចុប្បន្ន ទាំងក្រុមហ៊ុនសហគ្រាស អ្នកផលិត ទាំងអ្នកវិនិយោគ គឺគេនាំគ្នាកាច់ចង្កូត ទៅផ្នែកបៃតង ពោលផ្នែកការពារបរិស្ថាន និងកាត់បន្ថយការបញ្ចេញឧស្ម័នពុលនេះច្រើនណាស់។ មិនឃើញសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកអន់ថយអីផង គឺនៅតែដើរទៅមុខដដែល ហើយអាចល្អជាងមុនផង។
ចំណុចមួយទៀត គឺលោកអូបាម៉ា បានរៀបចំចងជើងសហរដ្ឋអាមេរិករួចហើយ ដើម្បីការពារ ក្រែងលោករដ្ឋាភិបាលអាមេរិក អាណត្តិក្រោយ ដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ លោកអូបាម៉ា បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពិសេសទ្វេរភាគីជាមួយចិន ស្តីពីការកាត់បន្ថយឧស្ម័នពុលនេះ។ ដូច្នេះបើអាមេរិក ចង់ដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស វាមានន័យថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងបោកប្រាស់ចិន។ សួរថាតើរដ្ឋាភិបាលចិនសុខចិត្តទេ? តើរដ្ឋាភិបាលថ្មីរបស់ដូណាល់ ត្រាំ ហ៊ានប្រឈមមុខជាមួយចិនទេ?
ចិនគេចុះកិច្ចព្រមព្រៀង និងផ្តល់សច្ចាប័នគ្រប់បែបយ៉ាង ព្រោះគេយល់ពីភាពចាំបាច់ និងគ្រោះថ្នាក់របស់ប្រទេសគេ បើសិនជាផែនដីឡើងកំដៅកាន់តែខ្លាំង មិនមែនគេព្រមចុះ ដោយគេយល់មុខលោកអូបាម៉ាទេ។ ដូច្នេះបើថ្ងៃមុខលោកដូណាល់ ត្រាំ បំផ្លាញកិច្ចព្រមព្រៀងទាំងនេះ គឺវាមិនខុសពីប្រកាសសង្រ្គាមការទូតជាមួយចិនទេ។ មួយវិញទៀត អ្វីដែលអ្នកនយោបាយសន្យាក្នុងពេលបោះឆ្នោត មិនមែនមានន័យថាគេនឹងធ្វើទាំងអស់នោះទេ។
បើក្នុងករណីលោកដូណាល់ ត្រាំជាប់ជាប្រធានាធិបតី ហើយធ្វើមែន ក៏ត្រូវចំណាយពេលយូរដែរ ព្រោះតាមនីតិវិធីដកខ្លួន គឺត្រូវប្រាប់មុនយ៉ាងហោចណាស់៣ឆ្នាំ។ តែយ៉ាងណា មនុស្សលោកដូណាល់ ត្រាំ យើងមិនអាចស្មានចិត្តបានទេ។ កិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីអាកាសធាតុនេះ អាចត្រូវរង្គោះរង្គើរ របរាជ័យ ដោយសារលោកដូណាល់ ត្រាំ។ អញ្ចឹងហើយ បានជាថ្នាក់ដឹកនាំពិភពលោកនានា គេប្រាថា្នចង់ឲ្យលោកស្រីគ្លីនតុនជាប់ឆ្នោត ជាជាងលោកដូណាល់ ត្រាំ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ