ក្វាតេម៉ាឡាជាប្រទេសរងគ្រោះជាងគេដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:២៣
នៅក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អន្តរទ្វីបអាមេរិក (BID) បានបង្ហាញអោយដឹងថា ប្រទេសក្វាតេម៉ាឡាជាប្រទេសមួយ ដែលងាយរងគ្រោះជាងគេ ដោយសារការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ស្ថានការណ៍បែបនេះបានជំរុញអោយអាជ្ញាធរប្រទេសក្វាតេម៉ាឡាចាត់វិធានការជាបន្ទាន់ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះដីស្រែចំការ និងជីវភាពកសិករ ដែលកំពុងរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរ។ ស្ថិតិផ្លូវការបានបញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុប ១៥,៨ លាននាក់ មាន ៥៣% កំពុងរស់នៅក្នុងភាពក្រីក្រ។ យោងតាមអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រទេសក្វាតេម៉ាឡាស្ថិតក្នុងលំដាប់ទី ៤ នៃចំណាត់ថ្នាក់ពិភពលោកដែលងាយរងផលប៉ះពាល់ និងស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទីមួយ នៅតំបន់អាមេរិកអាឡេទីន។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ប្រទេសក្វាតេម៉ាឡាបានជួបមហន្តរាយគ្រោះរាំងស្ងួត ក្នុងរយៈពេលវែង នៅតាមតំបន់មួយចំនួនក្នុងប្រទេស។ បើយោងតាមស្ថិតិផ្សព្វផ្សាយដោយ កម្មវិធីស្បៀងអាហារពិភពលោក (PAM) ប្រទេសនេះក៏បានរងគ្រោះដោយសារភ្លៀងធ្លាក់ច្រើនលើសលប់ ដែលបានបណ្តាលអោយមានគ្រោះទឹកជំនន់ធំៗផងដែរ។ គ្រោះរាំងស្ងួត និងទឹកជំនន់នេះជាដើមហេតុធ្វើអោយវិស័យកសិកម្មប្រទេសនេះកំពុងជួបការលំបាក។
ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ២០១៤ តំបន់ស្ងួតក្រហែង (Corredor Seco) ដែលគ្របដណ្តប់លើប្រទេសមួយចំនួនក្នុងទ្វីបអាមេរិកកណ្តាល បានជួបគ្រោះរាំងស្ងួតអស់រយៈពេលបីខែ ពោលគឺ ពីខែកក្កដាដល់ខែកញ្ញា។ ក្នុងរយៈកាលនោះ កង្វះខាតទឹកបានក្លាយជាឧបសគ្គដល់ការបង្កបង្កើនផលកសិកម្ម។ អាជ្ញាធរបានប៉ាន់ប្រមាណថា ក្នុងចំណោម ៣ សែនគ្រួសារ ដែលបានរងផលប៉ះពាល់ដោយសារគ្រោះមហន្តរាយនេះ ក្នុងនោះមាន ៧០% បានបាត់បង់ផលដំណាំទាំងស្រុង ដោយមិនអាចប្រមូលបានទាន់ពេលវេលា។ ហើយ ៨០% នៃគ្រួសារទាំងនោះពុំមានស្បៀងអាហាររក្សាទុកគ្រប់គ្រាន់សំរាប់បរិភោគ។
ភាពក្រីក្រ និងកង្វះអាហាររូបត្ថម្ភ
សំរាប់ឆ្នាំ ២០១៥ នេះ មានផ្ទៃដីចំការពោតចំនួន ៥១ ពាន់ហិចតា សំរាប់ចិញ្ចឹមមនុស្សក្រីក្រចំនួន ៧ ម៉ឺនគ្រួសារ ត្រូវបានបាត់បង់នៅភាគខាងជើងប្រទេសក្វាតេម៉ាឡា។ គ្រោះរាំងស្ងួត នៅតំបន់នោះ ដែលកាន់តែខ្លាំងក្លាឡើងពីមួយឆ្នាំ ទៅមួយឆ្នាំ បានក្លាយជាកត្តាសំខាន់មួយ ជំរុញអោយមនុស្សរាប់ម៉ឺនគ្រួសារធ្លាក់ខ្លួនចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រ។
យោងតាមអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក មានប្រជាជនក្វាតេម៉ាឡាចំនួនប្រមាណ ១ លាននាក់កំពុងរងគ្រោះដោយសារភាពអត់ឃ្លាន។ ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះទាំងនោះ យ៉ាងហោចក៏មានមនុស្សប្រហែល ២ សែននាក់អាចរកអាហារទទួល បានតែមួយពេលប៉ុណ្ណោះក្នុងមួយថ្ងៃ។ អង្គការយូនីសេហ្វបានអោយដឹងថា ភាពអត់ឃ្លាននេះបានបណ្តាលអោយប្រទេសក្វាតេម៉ាឡា មានអត្រាកុមារខ្វះអាហាររូបត្ថម្ភខ្ពស់ជាងគេបំផុតនៅលើពិភពលោក។
ច្បាប់ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
មហន្តរាយធម្មជាតិនេះបានធ្វើអោយប្រទេសក្វាតេម៉ាឡាបាត់បង់ចំណូលមកពីវិស័យកសិកម្ម ក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៣,៤ ពាន់លានដុល្លារ។ ការបាត់បង់នេះ គឺជាផលវិបាកផ្ទាល់កើតចេញមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ដោយសារមូលហេតុនេះ កាលពីឆ្នាំ ២០១៣ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកប្រធានាធិបតី Otto Perez Molina បានអនុម័តច្បាប់ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ គោលបំណងនៃការបង្កើតច្បាប់ថ្មីនេះ គឺបង្កា រៀបចំផែនការ និងឆ្លើយតបអោយបានទាន់ហេតុការណ៍ ទៅនឹងភាពអាសន្នណាមួយអោយបានសមស្រប និងចិរភាព។
មូលនិធិជាតិសំរាប់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ
តាមរយៈគោលនយោបាយថ្មីនេះ ក្រសួងបរិស្ថាន និងធនធានធម្មជាតិក្វាតេម៉ាឡា បានបង្កើតមូលនិធិមួយគឺ មូលនិធិជាតិសំរាប់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ មូលនិធិនេះមានគោលបំណងជួយឧបត្ថម្ភថវិការ ដល់គម្រោងគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ តាមរយៈការបង្កើតគម្រោងកសិឧតុនិយមសាស្រ្ត នៅតាមសហគមន៍ជាច្រើនទូទាំងប្រទេស។ តាមរយៈគម្រោងនេះ គេអាចសិក្សាតាមដានស្ថានភាពឧតុនិយមនៅតាមសហគមន៍និមួយៗ។
កសិកម្មតាមបែបប្រពៃណី
ម៉្យាងទៀត ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុខ្លាំងក្លាបែបនេះបានធ្វើអោយប្រជាជន នៅតាមតំបន់ខ្លះចាប់យកបច្ចេកទេសកសិកម្មតាមបែបប្រពៃណីដូនតាមកប្រើប្រាស់ឡើងវិញ។ ពួកគេត្រូវធ្វើការបង្កបង្កើនផលដោយសំរបទៅនឹងរដូវកាលនីមួយៗ និងទៅតាមអាកាសធាតុជាក់ស្តែង។ ដោយសារមូលហេតុនេះទើបអង្គការអភិរក្សធម្មជាតិ (The Nature Conservancy) បានធ្វើកម្រងបញ្ជីមួយ ដើម្បីរាយនាមគ្រាប់ពូជដែលអាចយកទៅដាំដុះបាន និងដែលអាចទ្រាំទ្រជាមួយទឹកជំនន់បាន។ កំរងបញ្ជីនេះក៏ពន្យល់ផងដែរ អំពីវិធីសាស្រ្តកសិកម្មសាមញ្ញៗរបស់ជនជាតិដើម ដូចជា របៀបស្តុកទឹករក្សាទុកប្រើប្រាស់។
អង្គការនេះក៏បានបោះពុម្ភផ្សាយឯកសារមួយទៀតផងដែរ ដែលមានចំណងជើងថា «ចំណេះដឹងប្រពៃណីក្នុងការសម្របខ្លួននឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅប្រទេសក្វាតេម៉ាឡា»។ គោលបំណងនៃឯកសារអប់រំនេះ គឺចែករំលែកចំណេះដឹងដល់កសិករ អោយចេះស្វែងរកដំណោះស្រាយ ដើម្បីអាចជួយកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន កើតចេញមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
ជំនួយពីប្រទេសប្រេស៊ីល និងអង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោក (PAM)
ឆ្លើយតបចំពោះគ្រោះធម្មជាតិឆ្នាំនេះ ក្រសួងកសិកម្មក្វាតេម៉ាឡាគ្រោងចែកគ្រាប់សណ្តែកសៀង និងអង្ករចំនួន ៤ ពាន់តោន ដល់ប្រជាជនរស់នៅតំបន់រាំងស្ងួត។ អំណោយទាំងនេះត្រូវបានផ្តល់ដោយរដ្ឋាភិបាលប្រទេសប្រេស៊ីល។ ហើយនាដំណាច់ឆ្នាំនេះ ប្រទេសប្រេស៊ីលក៏គ្រោងបញ្ចូនស្បៀងអាហារចំនួន ៥ ពាន់តោនបន្ថែមទៀត ជួយដល់ប្រជាជនក្វាតេម៉ាឡា។
នាដើមឆ្នាំ ២០១៥ នេះ អង្គការស្បៀងអាហារពិភពលោកបានទទួលថវិការចំនួន ៥ លានដុល្លារ ពីទីភ្នាក់ងារអាមេរិកសំរាប់ការអភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) ដើម្បីជួយគាំទ្រប្រទេសហុងឌូរាស់ និងក្វាតេម៉ាឡា។ ថវិការនេះនឹងយកទៅប្រើប្រាស់ដើម្បីជួយផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហារ ដល់ប្រជាជនដែលបានរងគ្រោះដោយសារភាពរាំងស្ងួតកាលពីឆ្នាំមុន។ មួយផែ្នកផ្សេងទៀតនៃថវិកានេះនឹងយកទៅប្រើប្រាស់សំរាប់ជួយកសិករ និងកម្មករក្រីក្រ ដើម្បីអោយពួកគេអាចស្តារលទ្ធភាពផលិតស្បៀងអាហារ និងពង្រឹងការបង្កបង្កើនផល ទប់ស្កាត់គ្រោះធម្មជាតិនាពេលអនាគត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ