ស្ថានការណ៍នឹងអាក្រក់ ហើយមហន្តរាយខ្លាំងជាងនៅអ៊ីរ៉ាក់ បើអាមេរិកសម្រេចវាយប្រហារអ៊ីរ៉ង់
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:០៣
ស្ថានភាពហាក់កំពុងឡើងតានតឹងដល់កំពូលរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ បន្ទាប់ពីបានដកអាមេរិកចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ឆ្នាំ ២០១៥ បន្ទាប់ពីបានដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចឡើងវិញលើអ៊ីរ៉ង់ និងបន្ទាប់ពីបានបញ្ជូននាវាចម្បាំង យន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែកទៅក្នុងតំបន់ឈូងសមុទ្រពែក្សមក ប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោកដូណាល់ ត្រាំបានព្រមានខ្លាំងថា បើអ៊ីរ៉ង់ហ៊ានប្រយុទ្ធទល់នឹងអាមេរិក អ៊ីរ៉ង់នឹងត្រូវរលាយជាស្ថាពរ។ គេនៅមិនទាន់ដឹងថា តើអាមេរិកហ៊ានសំពងអ៊ីរ៉ង់ដូចដែលអាមេរិកបានសំពងអ៊ីរ៉ាក់កាលពីឆ្នាំ ២០០៣ ឬអត់ទេ។ តែបើអាមេរិកសម្រេចសំពងអ៊ីរ៉ង់មែន នោះស្ថានការណ៍នឹងអាក្រក់ ហើយមហន្តរាយខ្លាំងជាងសំពងអ៊ីរ៉ាក់ទៅទៀត។
បើផ្អែកលើស្ថានការណ៍វិវត្តន៍ចុងក្រោយរវាងអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់នាំឲ្យគេមើលឃើញថា ហានិភ័យនៃការផ្ទុះសង្រ្គាមរវាងសត្រូវទាំងពីរកំពុងកើនខ្លាំងជាងពេលណាៗទាំងអស់។ តែអ្វីដែលគ្រប់គ្នាកំពុងរង់ចាំមើលពេលនេះគឺថា តើភាគីណាជាអ្នកបញ្ឆេះសង្រ្គាមមុនគេ នោះបើទោះបីជាខណៈនេះ វ៉ាស៊ីនតោន និងតេហេរ៉ង់សុទ្ធតែបានបញ្ជាក់ពីការមិនចង់មានសង្រ្គាមក៏ដោយ។ គេពិតជានៅចាំបានមិនភ្លេចកាលពី ១៦ឆ្នាំមុន ពោលក្នុងឆ្នាំ ២០០៣ អាមេរិកក្នុងជំនាន់ប្រធានាធិបតី George W Bush បានធ្វើសង្រ្គាមប្រឆាំងនឹងអ៊ីរ៉ាក់ដើម្បីផ្តួលរំលំរបបដឹកនាំរបស់ប្រធានាធិបតីសាដាម ហ៊ូសេន។ កាលណោះ រដ្ឋបាលរបស់លោក Bush កូនបានចុះអ៊ីរ៉ាក់ទៅក្នុងបញ្ជីប្រទេសសភាវៈអាក្រក់ និងចោទពីបទមានអាវុធប្រល័យលោក។
គេត្រូវរង់ចាំដល់ឆ្នាំ ២០១១ ទើបអាមេរិកបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់ជាផ្លូវការដោយទទួលបានលទ្ធផលអាក្រក់ក្រៃលែង ព្រោះនៅទីបំផុត អាមេរិកមិនបានរកឃើញអាវុធប្រល័យលោករបស់សាដាម ហ៊ូសេនទេ។ បន្ទាប់មក និងក្រៅពីបានចំណាយជីវិតទាហាន និងលុយកាក់អាមេរិកយ៉ាងច្រើនសម្បើម លោក Bush ក៏បានរុញប្រទេសជង្រុកប្រេងឆៅនៅដើមបូព៌ាមួយនេះឲ្យធ្លាក់ក្នុងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរ និងសង្រ្គាមហែកហួរផ្ទៃក្នុងរវាងនិកាយសាសនាខុសគ្នាទៀតផង។ ទាំងនេះនៅមិនទាន់និយាយដល់ការជ្រៀតចូលរបស់ពួកជីហាតអង្គការរដ្ឋអ៊ីស្លាមទេ។ ផ្តើមចេញពីបទពិសោធន៍ដ៏ល្វីងជូរចត់ទាំងនេះនាំឲ្យគេសម្លឹងឃើញថា បើអាមេរិកហ៊ានវ៉ៃអ៊ីរ៉ង់ អាមេរិកនឹងទទួលផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរជាងសង្រ្គាមនៅអ៊ីរ៉ាក់កាលពី ១៦ឆ្នាំមុនទៅទៀត។
ការហ៊ាននិយាយអះអាងយ៉ាងដូចនេះដោយគេសំអាងលើកត្តាមួយចំនួន រួមមានកត្តាយោធា ឬកត្តាភូមិសាស្រ្ត។ តាមការប៉ាន់ប្រមាណក្នុងឆ្នាំ ២០០៥ អ៊ីរ៉ាក់មានកងទ័ពមិនដល់ ៤៥០ ០០០នាក់ផងនៅមុនអាមេរិកធ្វើសង្រ្គាម។ ចំណែកនៅអ៊ីរ៉ង់សព្វថ្ងៃ មានទាហានសកម្មសរុបចំនួន ៥២៣ ០០០នាក់ និងទាហានបម្រុងចំនួន ២៥០ ០០០នាក់ផ្សេងទៀត។ បើធៀបនឹងប្រទេសផ្សេងនៅក្នុងតំបន់ អ៊ីរ៉ង់មានចំនួនទាហានច្រើនជាងគេ ហើយបើផ្អែកតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ ២០១៨ របស់ទស្សនាវដ្តីអាមេរិកឈ្មោះ Forbes អ៊ីរ៉ង់ជាមហាអំណាចយោធាលំដាប់ទី៤ នៅមជ្ឈិមបូព៌ា គិតទាំងបរិមាណ និងគុណភាព។ គុណភាពដែលគេហទំព័រអាមេរិកាំងឈ្មោះ Global FirePower បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងចំណោមកម្លាំងទ័ពប្រយុទ្ធដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពជាងគេទាំង ១០០ប្រទេសក្នុងលោក កម្លាំងទ័ពប្រយុទ្ធអ៊ីរ៉ង់ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី២១។
តែបើនិយាយពីថវិកាយោធាវិញ អ៊ីរ៉ង់ស្ថិតនៅដាច់ឆ្ងាយពីបណ្តាប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ ពិសេសអ៊ីស្រាអែល និងអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត។ អ៊ីរ៉ង់មានថវិកាយោធាប្រចាំឆ្នាំត្រឹម ១៦ ០០០លានដុល្លារ ចំណែកអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតមាន ៧ដងច្រើនជាង ពោលមានដល់ទៅ ៧៦ ៧០០លានដុល្លារ។ គួរបញ្ជាក់ថានៅអ៊ីរ៉ង់ កម្លាំងទ័ពត្រូវបានបែងចែកជាពីរផ្នែក គឺកម្លាំងទ័ពស្ថិតក្រោមក្រសួងការពារជាតិ និងកម្លាំងទ័ពស្ថិតក្រោមរដ្ឋអំណាចរបស់ប្រមុខសាសនាអ៊ីស្លាមអ៊ីរ៉ង់លោកអាលី ខាមេណីដែលគេហៅថា កម្លាំងឆ្មាំបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ដែលមានគ្នាចំនួន ១២៥ ០០០នាក់។ កម្លាំងឆ្មាំបដិវត្តន៍អ៊ីរ៉ង់ក៏មានបំពាក់ដោយកងឯកភាពប្រតិបត្តិការពិសេសហៅ Al-Qods ដែលបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងសង្រ្គាមអ៊ីរ៉ាក់ និងស៊ីរី ហើយគឺកម្លាំង Al-Qods ដដែលនេះដែលបានផ្តល់ថវិកាឲ្យក្រុមប្រដាប់អាវុធផ្សេងទៀតនៅក្នុងតំបន់ដូចយ៉ាងចលនាហេស្បូឡាលីបង់ជាដើម។
អ៊ីរ៉ង់ធ្លាប់បានប្រើកម្លាំង Al-Qods ដើម្បីប្រឆាំងនឹងពលរដ្ឋអាមេរិកាំង។ តួលេខថ្មីទើបផ្តល់ដោយក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកឲ្យដឹងថា មានទាហានអាមេរិកយ៉ាងតិច ៦០៨នាក់ត្រូវបានកម្លាំង Al-Qods សម្លាប់ក្នុងទឹកដីអ៊ីរ៉ាក់នៅចន្លោះឆ្នាំ ២០០៣ និងឆ្នាំ ២០១១។ ទាក់ទងនឹងគ្រឿងសព្វាវុធវិញ ដោយសារតែអ៊ីរ៉ង់បានរងទណ្ឌកម្មអន្តរជាតិ រដ្ឋអំណាចក្រុងតេហេរ៉ង់បានពឹងលើខ្លួនឯងដោយធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍គ្រាប់មីស៊ីលថ្មីៗគ្រប់ប្រភេទ យន្តហោះចម្បាំង ព្រមទាំងអាវុធជាច្រើនផ្សេងទៀត។ បើតាមក្រុមអ្នកវិភាគ អ៊ីរ៉ង់បានត្រៀមខ្លួនតាំងពីយូរមកហើយដើម្បីប្រឈមទប់នឹងសង្រ្គាមជាយថាហេតុពីប្រទេសសត្រូវស៊ីសាច់ហុតឈាម មិនថាអ៊ីស្រាអែល អារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ឬប្រទេសណាផ្សេងទេ។ នេះជាកត្តាយោធាដែលអ៊ីរ៉ង់មានខុសពីអ៊ីរ៉ាក់។
ចំណែកកត្តាភូមិសាស្រ្តក៏អ៊ីរ៉ង់មានលក្ខណៈពិសេសខុសពីអ៊ីរ៉ាក់ដែរ។ ខុសពីអ៊ីរ៉ាក់ អ៊ីរ៉ង់មានព្រំដែនសមុទ្រជាប់នឹងសមុទ្រកាសព្យែនប៉ែកខាងជើង ហើយឈូងសមុទ្រពែក្ស និងឈូងសមុទ្រអូម៉ង់ប៉ែកខាងត្បូង។ រីឯព្រំដែនគោក អ៊ីរ៉ង់ជាប់នឹងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនរបស់អាមេរិក ដូចយ៉ាងអាហ្វហ្កានីស្ថាន ប៉ាគីស្ថាន តួកគី និងអ៊ីរ៉ាក់ដែលកំពុងប្រឈមនឹងស្ថានភាពពិបាក។ ក្នុងផ្នែកពាណិជ្ជកម្មវិញ ទីតាំងស្ថិតចន្លោះអឺរ៉ុប និងអាស៊ីបានផ្តល់អំណាចផលល្អណាស់សម្រាប់អ៊ីរ៉ង់។ បរិមាណប្រេងឆៅចំនួន ១ភាគ៣ ក្នុងលោកត្រូវបានដឹកតាមច្រកសមុទ្រ Ormuz ហើយបើច្រកមួយនេះត្រូវបិទ ការនាំប្រេងឆៅចេញក្នុងលោកនឹងត្រូវធ្លាក់ចុះចំនួន ៣០%។
គឺផ្អែកលើកត្តា និងហេតុផលទាំងអស់ខាងនេះហើយដែលមានការលើកឡើងថា អាមេរិកហាក់ពិបាកសម្រេចវាយប្រហារអ៊ីរ៉ង់ងាយៗដូចដែលបានវាយប្រហារលើអ៊ីរ៉ាក់ ហើយបើសម្រេចវាយប្រហារនោះ អាមេរិកប្រហែលជាត្រូវពិចារណាច្រើនដង និងអាចពិគ្រោះយោបល់ជាមួយប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តផ្សេងដែរ។ តែក្រុមអ្នកជំនាញបានព្រមានទុកជាមុនរួចហើយថា បើអាមេរិកសម្រេចវ៉ៃអ៊ីរ៉ង់ លទ្ធផលដែលអាមេរិកនឹងទទួល គឺអាក្រក់ខ្លាំង និងមហន្តរាយជាងវ៉ៃអ៊ីរ៉ាក់ទៅទៀត៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ