សង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្ម៖ហេតុអ្វីបានជាលោកដូណាល់ ត្រាំគំរាមដកអាមេរិកចេញអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក?
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៦:៣៤
នៅអាមេរិក លោកប្រធានាធិបតីដូណាល់ ត្រាំបានគំរាមនាថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី៣០ សីហាពីការដកអាមេរិកចេញសមាជិករបស់អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស WTO។ ការព្រមានចង់បញ្ចប់សមាជិភាពរបស់អាមេរិកនៅក្នុង WTO ពីលោកត្រាំពេលនេះបានធ្វើឡើង ចំពេលដែលអាមេរិកបាន និងកំពុងបន្តបើកសមរភូមិសង្រ្គាមជាមួយប្រទេសមួយចំនួនក្នុងលោក រួមមានចិន រុស្ស៊ី តួកគី ឬសហភាពអឺរ៉ុបជាដើម។ តែទន្ទឹមនឹងគំរាមចង់ដកខ្លួនចេញ អាមេរិកក៏ដូចជាប្រទេសផ្សេងក៏កំពុងអំពាវនាវរកជំនួយពី WTO ដើម្បីដោះស្រាយវិវាទពាណិជ្ជកម្មរវាងគ្នាដែរ។
នេះមិនមែនជាលើកទី១ ទេដែលលោកត្រាំបានគំរាមចង់បញ្ចប់សមាជិកភាពរបស់អាមេរិកពីអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេស WTO នោះ។ តាំងពីបានក្លាយជាប្រធានាធិបតីអាមេរិកមក លោកត្រាំធ្លាប់បានវាយប្រហារ រិះគន់ ទិតៀនមិនសំចៃមាត់លើ WTO និងព្រមានពីការចង់ដកអាមេរិកចេញពី WTO។ តែគឺរូបលោកត្រាំដដែលនេះឯងដែលកាលពីថ្ងៃទី២៩ មិថុនាកន្លងទៅថ្មីៗនេះ បែរជាបានចេញមុខបដិសេធថា លោកគ្មានបំណងដកអាមេរិកចេញពី WTO ទេ។ ឥឡូវនេះ លោកត្រាំបានត្រឡប់មកគំរាមជាថ្មីតាមរយៈបទសម្ភាសន៍ជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ Bloomberg News។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ លោកត្រាំបានចោទស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយជម្លោះរបស់ WTO ពីបទមានភាពលំអៀងដោយកាត់ក្តីឲ្យអាមេរិកចាញ់ ច្រើនជាងឈ្នះ។ គួររម្លឹកជូនថា អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកបានប្រសូត្រឡើងក្នុងថ្ងៃទី១ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៥ និងដែលអាមេរិកក៏ជាប្រទេសស្ថាបនិកមួយដែរ។ ម្យ៉ាងទៀតនៅផ្ទៃក្នុង WTO ក៏មានស្ថាប័នជាច្រើន ហើយគឺស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយជម្លោះដែលជាផ្ទាំងស៊ីបនៃការវាយប្រហាររបស់លោកត្រាំនៅពេលនេះ។ ចូរកុំភ្លេចថា ស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយជម្លោះជាអ្នកទទួលបណ្តឹង និងជាអ្នកកាត់ក្តីនៅក្នុងជម្លោះពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសសមាជិក។
លោកដូណាល់ ត្រាំចង់ធ្វើកំណែទម្រង់លើស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយវិវាទ
គេអាចប្រដូចស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយវិវាទទៅនឹងស្ថាប័នតុលាការមួយ ព្រោះស្ថាប័ននេះមានចៅក្រមទាំងអស់ចំនួន ៧រូបសម្រាប់សិក្សាលើបណ្តឹងរបស់ប្រទេសសមាជិកក្នុងជម្លោះពាណិជ្ជកម្ម។ ដើម្បីអាចពិនិត្យលើបណ្តឹងមួយបាន គេចាំបាច់ត្រូវមានចៅក្រមយ៉ាងតិច ៣នាក់ តែសព្វថ្ងៃនេះ នៅសល់ចៅក្រមតែ ៣នាក់ប៉ុណ្ណោះ ព្រោះចៅក្រម ៤រូបដែលបានផុតអាណត្តិមិនត្រូវបានគេបន្តអាណត្តិឲ្យទេ។ មួយវិញទៀត ចៅក្រមទាំង ៣នាក់ដែលនៅសល់ មានម្នាក់ គឺលោក Shree Baboo Chekitan Servansing ត្រូវផុតអាណត្តិនៅដំណាច់ខែកញ្ញាខាងមុខ និង ២នាក់ទៀតនឹងត្រូវផុតអាណត្តិនៅដំណាច់ឆ្នាំ ២០១៩។
ជារួម គឺអាមេរិកជាអ្នកដែលបានបិទខ្ទប់ការបន្តអាណត្តិរបស់ចៅក្រមដូចករណីចៅក្រម Servansing ដែលទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានសម្រេចមិនបន្តអាណត្តិឲ្យកាលពីថ្ងៃពីដើមសប្តាហ៍នេះ។ បើអាមេរិកបន្តបិទខ្ទប់មិនបន្តអាណត្តិលោក Servansing នោះដំណើរការរបស់ស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយវិវាទនឹងត្រូវជាប់គាំង។ មែនទែនទៅ ការស្តីបន្ទោស រករឿងលើស្ថាប័នទទួលបន្ទុកដោះស្រាយវិវាទនៅ WTO ពីសំណាក់ភាគីអាមេរិកមិនមែនទើបកើតមាននៅក្នុងជំនាន់លោកដូណាល់ ត្រាំទេ តែបានកើតមានតាំងពីជំនាន់លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ាមកម្ល៉េះ គ្រាន់តែថាក្នុងជំនាន់លោកត្រាំ រឿងរ៉ាវច្រំដែលមួយនេះហាក់កាន់តែរីកធំ និងខ្លាំងជាងមុន។
ក្រោមភ្នែក ច្រមុះរបស់អាមេរិក ស្ថាប័នមួយនេះមិនបានគោរពតាមនីតិវិធីដែលមានចែងនៅក្នុងច្បាប់របស់ WTO និងពិសេសទៀតនោះ មានភាពលំអៀងដោយកាត់ក្តីឲ្យអាមេរិកចាញ់ ច្រើនជាងឈ្នះ។
តើគួរ ឬមិនគួរធ្វើកំណែទម្រង់លើអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក?
បើពិនិត្យមើលស្ថានការណ៍ពិភពលោកសព្វថ្ងៃ កំណែទម្រង់លើអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកជារឿងចាំបាច់មិនអាចខ្វះបាន ប្រសិនបើគ្រប់គ្នាចង់ឲ្យពិភពលោកមានសណ្តាប់ធ្នាប់ឡើងវិញនៅក្នុងការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម។ ប្រសូត្រឡើងតាំងពីថ្ងៃទី១ មករា ឆ្នាំ ១៩៩៥ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ឬ WTO មានសមាជិកពេញសិទ្ធិចំនួន ១៦៤ប្រទេស និងមានក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍ដែលអាចជាអង្គការ ឬស្ថាប័នអន្តរជាតិដូចយ៉ាងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ និងធនាគារពិភពលោក ឬជាប្រទេសដែលកំពុងដាក់ពាក្យសុំចូលជាសមាជិក។
តែគេត្រូវហ៊ានទទួលស្គាល់ថា វត្តមាន WTO ជិត ២៥ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចដែលសមាជិកពេញសិទ្ធិទាំង ១៦៤ប្រទេសទទួលបាន គឺមិនស្មើភាពគ្នាទេ។ បន្ទាប់មក ច្បាប់របស់អង្គការមួយនេះក៏ត្រូវបានប្រទេសសមាជិកភាគច្រើនរំលោភបំពានដែរ។ ពិតណាស់ថា ទោះបីជាប្រទេសសមាជិកភាគច្រើនកំពុងបន្តរត់រក WTO ឲ្យជួយដោះស្រាយជម្លោះពាណិជ្ជកម្មក៏ដោយ ក៏ទន្ទឹមគ្នានេះ ពួកគេក៏បន្តធ្វើអ្វីស្រេចនឹងក្បាលចិត្តដែរ ពិសេសការអនុវត្តនយោបាយការពារនិយម ឬនិយាយឲ្យស្រួលស្តាប់ គឺអាត្មានិយម។ អាមេរិកដោយអាមេរិកទៅ ចិនដោយចិនទៅ និងជប៉ុនដោយជប៉ុនទៅ។
ករណីដែលអាមេរិកបានប្រកាសសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មទល់នឹងប្រទេសជាច្រើនតាមរយៈការដំឡើងពន្ធលើផលិតផលនាំចូលរវាងគ្នាទៅវិញ ទៅមកក៏ត្រូវបានគ្រប់គ្នាមើលឃើញថា ជាការរំលោភច្បាប់ WTO ដែរ។ គេសង្កេតឃើញជារួមថាសព្វថ្ងៃ អ្នកណាខ្លាំង អ្នកនោះឈ្នះ។ ដូច្នេះ កំណែទម្រង់លើអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកជារឿងចាំបាច់ ហើយគំនិតមួយនេះត្រូវបានយល់ស្របដោយសមាជិកភាគច្រើន រួមទាំងអាមេរិកផងដែរ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ