តើលោកស្រីវីននី ម៉ង់ដេឡាជាអ្នកណា?
មាតាប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង លោកស្រីវីននី ម៉ង់ដេឡា បានទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃចន្ទ ទី ២ មេសា ២០១៨ នៅក្នុងជន្មាយុ ៨១ឆ្នាំ នៅទីក្រុងJohannesburg។ ប្រជាជន និងថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង នៅថ្ងៃអង្គារ បានចូលរួមគោរពព្រលឹងលោកស្រី វីននី ម៉ង់ដេឡា ដែលជាវីរនារី សកម្មជនតស៊ូប្រឆាំងនឹងនយោបាយរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍ នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ លោកប្រធានាធិបតីអាហ្រ្វិកខាងត្បូង ស៊ីរីល រ៉ាម៉ាហ្វូហ្សាបានប្រកាសយកថ្ងៃទី ១៤មេសា ជាថ្ងៃបុណ្យសព ផ្លូវការ សម្រាប់លោកស្រី វីននី ម៉ង់ដេឡា។
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
នៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់ប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បន្ទាប់ពីលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ដែលជាបិតាជាតិ លោកស្រី វីននី អតីតភរិយារបស់លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា គឺជា វីរនារី ដ៏ក្លាហានម្នាក់ ដែលបានតស៊ូ មិនរាថយ ក្នុង ការប្រយុទ្ធប្រឆាំង នឹងនយោបាយរើសអើងប្រកាន់ពូជសាសន៍របស់អ្នកនយោបាយស្បែកស នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ លោកស្រី ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាអ្នកតំណាង ជានិមិត្តរូបនៃការតស៊ូ មិនចុះចាញ់ នឹងការគំរាមគំហែង ការបង្រ្កាប។
មានអត្តចារិក ក្លាហាន មោះមុត លោកស្រី វីននី បានរៀបការជាមួយលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា នៅឆ្នាំ ១៩៥៨ និងចូលរួមតស៊ូ ជាមួយស្វាមី ក្នុងសង្រ្គាម ប្រឆាំងការរើសអើងពូជសាសន៍នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ សកម្មភាពនយោបាយបានធ្វើឲ្យលោកស្រី ឃ្លាត បែកចេញពីស្វាមី លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ដែលត្រូវបានតុលាការរបស់ជនស្បែកស នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ អស់មួយជីវិត នៅឆ្នាំ ១៩៦៤។ នៅក្នុងអំឡុងពេលដែលលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ជាប់ពន្ធនាគារ លោកស្រីត្រូវបានអាជ្ញាធររបស់រដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ចាប់បង្ខាំង នៅក្នុងគេហដ្ឋាន និងអនុញ្ញាតឲ្យលោកស្រីចូលជួបសុខទុក្ខ លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ជាស្វាមី តែពីរដងប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ក្នុងរយៈពេលជាប់ឃុំ ២៧ឆ្នាំ លោកស្រីវីននី បានរងការធ្វើបាប មិនឈប់ពីរដ្ឋាភិបាលរបស់សាសន៍ស្បែកស។ ប៉ុន្តែ លោកស្រីមិនដែលចុះញ៉មនៅចំពោះមុខនៃការគំរាមកំហែង ការប៉ុនប៉ងសម្លាប់ដោយការបំផ្ទុះគ្រាប់បែក ឬការចាប់ខ្លួន។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយ នៅឆ្នាំ ១៩៨៧ លោកស្រីបាននិយាយថា នៅក្រោយជាប់ឃុំដ៏យូរឆ្នាំ គ្មានអ្វីដែលធ្វើឲ្យលោកស្រីខ្លាចទៀតនោះទេ។ រូបភាព ចាប់កាន់ដៃ លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា នៅពេលទើបដើរចេញពីពន្ធនាគារ នៅឆ្នាំ ១៩៩០ បានក្លាយជានិមិត្តរូបនៃជ័យជំនះរបស់ប្តីប្រពន្ធម៉ង់ដេឡា ដែលបានតស៊ូទាមទាររហូតធ្វើឲ្យនយោបាយប្រកាន់ បែងចែក ពណ៌សំបុរ ស និងខ្មៅ ត្រូវបានគេលុបបំបាត់ចោល ជាផ្លូវការ នៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង នៅឆ្នាំ ១៩៩៤។
សូមអាន៖តើអាហ្វ្រិកខាងត្បូងគ្មានលោកម៉ង់ដេឡានឹងក្លាយទៅជាយ៉ាងណា?
នៅក្រោយការដោះលែងឲ្យមានសេរីភាព លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ផ្ទុយទៅវិញ បានដកខ្លួន ឃ្លាតឆ្ងាយពីលោកស្រី វីននី ដោយសារតែជំហរ ជ្រុលនិយមរបស់លោកស្រី វីននី។ ប្តីប្រពន្ធទាំងពីរ បាន លែងលះ ជាផ្លូវការ នឹងគ្នា នៅឆ្នាំ ១៩៩៦។
វីរនារីក្លាហានចិត្តដាច់ និងជ្រុលនិយម
ខុសពីលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា លោកស្រីវីននី មានជំហរ អភិរក្ស ជ្រុលនិយម ជាង ស្វាមីរបស់លោកស្រី។ នៅ ឆ្នាំ ១៩៨៦ នៅក្នុងពេលដែលលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា កំពុងជាប់ពន្ធនាគារ នៅឡើយ លោកស្រីបានថ្លែងសារ ដ៏ចម្រូងចម្រាស់មួយ ដោយបានលើកទឹកចិត្តឲ្យប្រជាជនអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ក្រោកឈរ ទាមទាររំដោះប្រទេសពីរដ្ឋាភិបាលស្បែកស ជាមួយនឹងភ្លើងឈើគូស។ សាររបស់លោកស្រីត្រូវបានគេរិះគន់ថា ជាសារលើកទឹកចិត្ត ឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាប្រឆាំងក្រុមស្បែកស ដែលផ្ទុយពីសកម្មភាពទាមទាររបស់លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា។
សូមអាន៖តើលោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡាបានបន្សល់ទុកអ្វីខ្លះសម្រាប់មនុស្សជាតិក្នុងលោក?
នៅឆ្នាំ ១៩៩៨ លោកស្រី វីននី ម៉ង់ដេឡា ត្រូវបានគណៈកម្មការការពិត និងផ្សះផ្សារនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូង ប្រកាសថា មានទោស ទាំងផ្នែកនយោបាយ និងមនសិការ ក្នុងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេស នៅក្នុងរឿងបញ្ជាឲ្យសម្លាប់យុវជនម្នាក់ ដែលជាសមាជិករបស់បក្សANC ដែលលោកស្រី ចាត់ទុកថា ជាគិញសម្ងាត់ យកការណ៍ឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្បែកស។ ជាមនុស្សមាត់ឆៅ លោកស្រី វីននី ដែលធ្លាប់ចូលរួមក្នុងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនែលសុនម៉ង់ដេឡា នៅឆ្នាំ ១៩៩៤ នៅបានរិះគន់នយោបាយរបស់លោកនែលសុន ម៉ង់ដេឡា ដែលលោកស្រី ចាត់ទុកថា ធូររលុង និងអធ្យាស្រ័យ ដល់សហគមន៍ស្បែកស។
ថ្មីៗនេះ លោកស្រីវីននី ដែលធ្លាប់ជាប្រធានសហជីពនារីរបស់បក្សឈណជនៅបានរិះគន់ រដ្ឋាភិបាលអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បច្ចុប្បន្ន ថា អសមត្ថភាពមិនអាចលុបបំបាត់ចោល ការប្រកាន់បែងចែង ពណ៌សំបុរនៅ អាហ្វ្រិកខាងត្បូង។ “ការផ្សះផ្សារមានតែនៅសំបកក្រៅ។ ខ្ញុំរស់នៅSoweto ទីក្រុងដែលរបបប្រកាន់ពូជសាសន៍ របស់ក្រុមស្បែកស បង្កើតឡើងជាពិសេស សម្រាប់ ដាក់ប្រជាជនស្បែកខ្មៅ។ ២៥ឆ្នាំ ក្រោយការលុបចោល ច្បាប់រើសអើងពណ៌សំបុរនៅអាហ្រ្វិកខាងត្បូង ខ្ញុំនៅតែមិនឃើញមានជនស្បែកស ណាម្នាក់ ទៅរស់នៅ Soweto ទេ។ តើអ្វីទៅជាការប្រែប្រួលនៅអាហ្វ្រិកខាងត្បូងនោះ?” នេះជាសំណួររបស់លោកស្រីវីននី ដើម្បីបញ្ជាក់ពីបរាជ័យរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំបច្ចុប្បន្នដោយជនជាតិអាហ្រ្វិកខាងត្បូងស្បែកខ្មៅ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ