ទ្រឹស្ដីរបស់កាល់ម៉ាក្ស៍ និង បច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចសាកល
ចុះផ្សាយនៅថ្ងៃ៖
ស្តាប់ - ០៤:៣២
រហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន បើទោះបីជា ទ្រឹស្ដីរបស់កាល់ម៉ាក្ស៍ មានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំមកហើយ ក៏ទ្រឹស្ដីទាំងនោះនៅតែមានតម្លៃសម្រាប់ការពន្យល់អំពី បច្ចុប្បន្នភាពនៃសេដ្ឋកិច្ចសាកលលោក។
មួយក្នុងចំណោមផលលំបាក នៅពេលដែលគេសិក្សាពីទ្រឹស្ដីរបស់ កាល់ម៉ាក្ស៍ គឺថា គាត់មិនត្រឹមតែជាសេដ្ឋវិទូនោះទេ ប៉ុន្តែខ្លឹមសារនៃសំណេររបស់គាត់ សរសេរមានលក្ខណៈជា ទស្សនវិជ្ជា ប្រវត្តិសាស្រ្ដ ឬសង្គមវិទ្យា ជាដើម។ ទោះយ៉ាងណា គោលគំនិតដ៏ចម្បងមួយ នៃទ្រឹស្ដីរបស់គាត់ គឺការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង ទៅលើប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបែបមូលធននិយម ដែលវាផ្តល់លទ្ធផល ជាគំលាតរវាងអ្នកឈ្នះ និងអ្នកចាញ់ ឬរវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្រ នៅក្នុងសង្គមមួយដែលគ្មានទីបញ្ចប់។ ហើយក្នុងរយៈពេលវែង អ្នកមាននឹងកាន់តែមាន ខណៈអ្នកក្រនឹងនៅតែក្រ ជាដរាប។
ដោយបានធ្វើការសិក្សាយ៉ាងលម្អិតទៅលើទ្រឹស្ដីសេដ្ឋកិច្ចបែបក្លាស៊ីក របស់ អាដាម ស្មីត (Adam Smith) និងដាវីដ រីការដូ (David Ricardo) កាល់ម៉ាក្ស៍បានពន្យល់ទ្រឹស្ដីរបស់គាត់ ជារួម ដោយមានការបកស្រាយតាមរូបមន្តគណិតវិទ្យាផង ថា ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបែបមូលធន នាលសម័យនោះ ជាប្រព័ន្ធនៃការជិះជាន់ និងកេងប្រវ័ញ្ចន៍។
ពិភពលោកបានពិពណ៌នា កាល់ម៉ាក្ស៍ ថាជាបុគ្គលម្នាក់ ក្នុងចំណោមបុគ្គលដ៏អស្ចារ្យបំផុត នៅសតវត្សរ៍ទី១៩។ សំណេររបស់គាត់បានបំផុស ឱ្យមានចលនាបដិវត្តន៍សាកល និង ការពិភាក្សាវែកញែកដ៏តឹងតែង ដែលមិនចេះចប់មិនចេះហើយ និងបន្តរហូតមកទល់នឹងពេលបច្ចុប្បន្ន។
កើតនៅរដ្ឋ Prussia បច្ចុប្បន្នប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ នៅខែឧសភា ឆ្នាំ១៨១៨ កាល់ម៉ាក្ស៍ជឿជាក់ថា ប្រព័ន្ធមូលធននិយម មានគុណវិបត្តិយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ គាត់បានអះអាងថា នាយទុន ឬមូលធនិក ដែលខិតខំស្វែងរកតែប្រាក់ចំណេញ នឹងព្យាយាមបង្ហាញថា ការខិតខំធ្វើការងារគឺល្អ រីឯការកម្សាន្ដគឺមិនល្អ ហើយការអភិវឌ្ឍសម្ភារៈទាំងឡាយ នឹងធ្វើឱ្យជីវិតមនុស្សរីករាយ និងរុងរឿងទៅថ្ងៃអនាគត។ ក្រោយមក វាអាចរុញច្រានឱ្យមានចង្វាក់ផលិតកម្មធំៗ នោះកម្មករនិយោជិតក៏នឹងទទួលបាននូវការពេញចិត្តលើការងាររបស់ពួកគេផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណា ក្នុងពេលជាមួយគ្នា ប្រព័ន្ធនេះនឹងត្រូវប្រឈមនឹងការកេងប្រវ័ញ្ចន៍លើវណ្ណៈកម្មករ ឬវណ្ណៈពលរដ្ឋនៅខាងក្រោម។
កាល់ម៉ាក្ស៍ ពន្យល់ថា ការកេងប្រវ័ញ្ចន៍កើតឡើងយ៉ាងសម្ងាត់ នៅក្នុងប្រព័ន្ធមូលធននិយម ព្រោះ អ្នកដែលនឹងទទួលប្រាក់ចំណេញ (plus value) គឺជាពួកនាយទុន។ ជាឧទាហរណ៍សាមញ្ញ កម្មករម្នាក់បានប្រើប្រាស់កម្លាំងពលកម្មមួយ ដែលអាចស្មើនឹងប្រាក់ឈ្នួល ក្នុងតម្លៃ១០ម៉ោង តែធាតុពិត កម្មករនោះទទួលបានត្រឹមតែ ៦ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ ខណៈតម្លៃការងារ ៤ម៉ោងផ្សេងទៀតបានធ្លាក់លើដៃពួកនាយទុន។ ត្រង់នេះហើយ វាជាការកេងប្រវ័ញ្ចន៍លើវណ្ណៈកម្មករ ចេញពីប្រព័ន្ធនេះ។
នៅពេលក្រោយមក គាត់បានចូលរួម នៅក្នុងបក្ខសម្ព័ន្ធកុម្មុយនិស្ត។ វាជាក្រុមបញ្ញវន្តតូចមួយក្រុម ដែលមានបំណងចង់លុបបំបាត់ចោលនូវប្រព័ន្ធវណ្ណៈសង្គម ហើយចង់ធ្វើការបែងចែក ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាជាតិ ឱ្យបានស្មើៗគ្នា។
កាល់ម៉ាក្ស៍ បានសរសេរសៀវភៅរួមគ្នាមួយ ជាមួយ ហ្វ្រ៊ីឌ្រិច អង់ហ្គែល (Friedrich Engel) ស្ដីអំពី “គោលគំនិតនៃបក្សកុម្មុយនិស្ត” (Manifeste du parti communiste) ដែលបានបង្ហាញពី ចក្ខុវិស័យម៉ាក្ស៍ស៊ីសនិយម ចំពោះសង្គមមួយដែលទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាជាតិត្រូវបានបែងចែកឡើងវិញ ហើយទ្រព្យសម្បត្តិទំាងនោះ ត្រូវគ្រប់គ្រងជាទ្រព្យសម្បត្តិសាធារណៈ ខណៈវិស័យអប់រំគឺមិនគិតថ្លៃនោះទេ សម្រាប់មនុស្សទាំងអស់គ្នា។
នៅពេលដែលគាត់នៅរស់ កាល់ម៉ាក្ស៍ មិនសូវមានគេស្គាល់នោះទេ ហើយសំណេររបស់គាត់ទៀតសោត ក៏មិនសូវមានអ្នកអានផងដែរ។ រហូតដល់ពេលគាត់ស្លាប់ នៅឆ្នាំ១៨៨៣ មានមនុស្សត្រឹមតែ ១១នាក់ប៉ុណ្ណោះដែលចូលរួមបុណ្យសពរបស់គាត់។ ការពិតទៅ គំនិតរបស់គាត់បានក្លាយជា ទ្រឹស្ដីម៉ាក្ស៍ស៊ីសនិយម និងក្រោយមក ក្លាយជា ទ្រឹស្ដីកុម្មុយនិស្ត ដែល សំដៅដល់ ការស្រមៃចង់កសាងរដ្ឋមួយដែលមនុស្សទាំងអស់គឺស្មើគ្នា។
ទោះជាយ៉ាងណា ចលនាកុម្មុយនិស្តបានក្លាយជា ចលនាសាកលមួយ ប៉ុន្តែឧត្តមគតិដែលចង់បានសង្គមមួយស្មើគ្នា បានបរាជ័យក្នុងការបង្កើនភាពមានបាន ឬទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ប្រជាជាតិមួយ។ គោលការណ៍នៃលទ្ធិកុម្មុយនិស្ត បានអនុវត្ត ប៉ុន្តែវាបានធ្វើឱ្យមនុស្សក្រីក្រកាន់តែមានចំនួនច្រើន ហើយក្រោយមក វាបានរុញច្រានឱ្យមនុស្សរាប់លាននាក់ស្លាប់បាត់បង់ជីវិត។
សព្វថ្ងៃនេះ ប្រព័ន្ធមូលធននិយមកំពុងគ្របដណ្ដប់ពិភពលោក ប៉ុន្តែគោលគំនិតរបស់ កាល់ម៉ាក្ស៍ នៅតែជាបច្ចុប្បន្នភាព។ គំលាតរវាងអ្នកមាន និងអ្នកក្របាននិងកំពុងកើនឡើង។ កាល់ម៉ាក្ស៍ បានទាយទុកជាមុនថា ប្រព័ន្ធមូលធននិយមនឹងរុញច្រានឱ្យ អ្នកមានកាន់តែមាន ហើយអ្នកក្រនៅតែបន្តក្រីក្រ។ គាត់ក៏បានព្យាករណ៍ផងដែរថា មូលធននិយម នឹងរុញច្រានឱ្យមាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្លាំងខ្លា និងការកើនឡើងនៃសាកលភាវូបនីយកម្ម ប៉ុន្តែនៅចុងបញ្ចប់ ទ្រព្យសម្បត្តិនឹងធ្លាក់ទៅលើដៃម្ចាស់ស្ថាប័នធំៗ និងពួកនាយទុន តែប៉ុណ្ណោះ។
ទោះជាយ៉ាងណា កាល់ម៉ាក្ស៍ មិនបានប្រមើលឃើញអំពី លទ្ធភាពដែលប្រព័ន្ធមូលធននិយមបានធ្វើឱ្យមនុស្សគ្រប់គ្នា មានភាពមានបានលើសមុននោះទេ ព្រោះដោយសារ ការផលិតទំនិញ ឬសេវាដែលមានតម្លៃថោកជាងមុន។ ជាក់ស្ដែង ចាប់តាំងពីកំឡុងឆ្នាំ១៩៨០ ចំនួនមនុស្សរស់នៅក្រោមបន្ទាត់នៃភាពក្រីក្របានធ្លាក់ចុះសល់តែប្រមាណ ១ពាន់លាននាក់ ប៉ុណ្ណោះ ក្នុងចំណោមប្រជាជនពិភពលោក ទាំង ៧,៧ពាន់លាននាក់ ឬសល់ត្រឹមតែប្រហែល ១០ភាគរយ។ កាល់ម៉ាក្ស៍ក៏មិនបានព្យាករណ៍ផងដែរ អំពីលទ្ធភាពដែលប្រព័ន្ធមូលធននិយមអាចធ្វើកំណែទម្រង់ខ្លួនឯង ដោយបង្កើតរដ្ឋសង្គមកិច្ច ហើយអាចបែងចែកទ្រព្យសម្បត្តិនៃប្រជាជាតិមួយឡើងវិញ ដោយយន្តការពន្ធដារ និងចំណាយសាធារណៈ៕
ព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានព្រឹត្តិបត្រព័ត៌មានប្រចាំថ្ងៃនឹងអាចឲ្យលោកអ្នកទទួលបាននូវព័ត៌មានសំខាន់ៗប្រចាំថ្ងៃក្នុងអ៊ីមែលរបស់លោកអ្នកផ្ទាល់៖
ចុះឈ្មោះ